(van Gr.: apocruphos, verborgen, geheim) is een term waarmee door Katholieken en Protestanten twee verschillende groepen van geschriften worden aangeduid. De Protestanten noemen die boeken apocriefen, welke wel in de Vulgaat staan maar niet op de joodse canon voorkomen, boeken dus, die de Katholieken deuterocanoniek noemen, maar volgens de Protestanten niet canoniek zijn, te weten: Tobias, Judith, Sapientia, Ecclesiasticus, Baruch, 1 en 2 Makk., sommige hoofdstukken van Esther (Vuig. 10 : 4-16 : 24) en van Daniël (3 : 24-90; 13 en 14), terwijl daaraan soms nog worden toegevoegd Het gebed van Manasse, 3 en 4 Makk. en 3 en 4 Esdras (boeken, die ook buiten de katholieke canon vallen).
De Katholieken daarentegen verstaan onder apocriefen joodse en christelijke geschriften, die niet tot de canon der geïnspireerde boeken behoren, maar door gelijkenis met hen, of omdat ze gefingeerd op naam van een geïnspireerd schrijver staan, door sommigen daartoe gerekend werden. De Protestanten noemen deze laatste groep pseudepigrafen.
Al naar gelang de inhoud meer aansluit op het O.T. of op het N.T. spreekt men van oud- of nieuwtestamentische apocriefen (resp. pseudepigrafen). Deze geschriften willen de H.
Schrift nader toelichten, tijdgenoten troosten door het openbaren van verborgen (Gr.: apocruphos), geheime mededelingen, en vaak de een of andere dwaling meer kracht bijzetten door haar te doen voorkomen als de leer van de een of andere heilige schrijver. Men onderscheidt geschiedkundige apocriefen (bijv. 3 en 4 Esdras, Leven van Adam en Eva, Evangelie van Jesus’ jeugd, Hellevaart van Christus), didactische (bijv.
Testamenten van de twaalf Patriarchen), apocalyptische (bijv. Tenhemelopneming van Moses, het boek Henoch, Sibyllijnse Boeken, Apocalyps van Maria, Petrus, Paulus enz.) en apocriefe handelingen en brieven (bijv.
Handelingen van Petrus, Brieven van Christus aan Abgar, koning van Edessa). Het verschil in sfeer met de canonieke boeken is vaak zeer groot; ter kennismaking met joodse en vroeg-christelijke ideeën zijn zij echter zeer nuttig. j. v. D.
