Jannes H Mulder

Jannes H Mulder (2024)

Gepubliceerd op 22-09-2022

Magisch denken

betekenis & definitie

Magisch denken is geloven in de beïnvloeding van de loop der dingen door middel van symboolgebaren. Dit symboolgebaar kan iemand zelf verrichten (ongeluk afkloppen) of van een ander ondergaan (helende handoplegging). Magisch denken is ritualisering van bijgeloof.

De wens is de vader van vele gedachten. Als een wensgedachte opkomt, ontstaat de behoefte iets te doen, een klein ritueel te verrichten. Zoals sporters voor de beslissende wedstrijd zo nodig hun onderbroek binnenste buiten keren of als mensen opeens bijgelovig ongeverfd hout afkloppen. Magisch denken bestaat sinds mensenheugenis en komt zowel binnen als buiten religies en godsdiensten voor. Voorbeelden zijn iets offeren, kruisje slaan, niet onder een ladder door, met verkeerde been uit bed stappen, aanraking door gebedsgenezer, samen bidden, in stille tocht meelopen en heel veel meer.

Magische spinsels ontstaan vaak door plotseling ontstane wanorde, onrust en angst. Magisch handelen helpt dan de boel op orde krijgen. Kinderen zijn heel goed in magisch denken. Ook volwassenen doen aan magisch denken zoals blijkt uit bijvoorbeeld de vele bakerpraatjes. Magisch denken vertoont overeenkomsten met een leugen om bestwil. Beiden zorgen voor tijdelijke zielenrust. Denk ook aan de overlap met valse hoop en placebo-effect. Zelfs magische dierengebaren lijken voor te komen zoals de hond om zijn voederbak draait en bij het horen van het pak met brokken de poes de mat eerst krabt.

Magisch handelen is magie noch toverkunst. Magisch denken is een vorm van geloof of bijgeloof dat tijdelijk rust en vertrouwen geeft en even steun in het leven biedt.