YPEKOLSGA, door zommigen Ipekolsga of Epekolsga genaamd, hoewel, onzes oordeels, de door ons opgegeevene de rechte spelding is, althans indien het waarheid zij, dat de oorspronklijke benaaming Hippolitusga zou geweest zijn, en men slegts, bij verdraaijing of verbastering, den tegenwoordigen naam daar aan zou gegeeven hebben. Het Dorp is gelegen in het Kwartier van Westergo, in de Grietenij van Wymbritzeradeel, alwaar het, onder de achtëntwintig Dorpen, die men in het Distrikt telt, in rang de zevende plaats bekleedt, en tweeentwintig Stemmen uitbrengt. Ypekolsga, ’t welk, gelijk uit het getal der Stemdraagende Plaatzen genoeg is afteleiden geen grooten omtrek beslaat, grenst ten Zuiden aan het Slooter-Meir, in de nabuurschap der Stad Slooten. In overoude tijden stondt hier, gelijk in veele andere Dorpen, een Stins, of versterkt Huis, aan eenen Edelman, TAKE ABBEMA, toebehoorende.
Hij hieldt de zijde der Vetkoopers, in de Friesche tweespalten. De Schieringers, welke in het nabuurig Slooten in bezetting lagen, in den Jaare 1520, eenen Uitval uit die Stad hebbende gedaan, bemagtigden de Sterkte, en braken ze af tot op den grond. Al vroeger, te weeten, in den Jaare 1497, was de Kerk der Plaatze, door de Soldaaten, in brand gestoken, en in eenen puinhoop veranderd. Vijftien gewijde Hostiën verteerden, ten zelfden tijde, in den alvernielenden brand, tot assche. Doch haare kragt was daarom niet vernietigd, Zo veele en zo groote wonderwerken, gelijk men beuzelde, geschledden ’er op de plaatze, dat het ligtgeloovig Gemeen, in groote hoopen, derwaarts zamenschoolde, en ’er gelds genoeg ten offer bragt, dat men, voor de opgegaarde penningen, eerlang, wederom eene nieuwe Kerk konde stigten. Om het deerlijk verval des gewijden Gebouws te verhelpen, vondt men, in den Jaare 1664, zich genoodzaakt, de Kerk geheel te vernieuwen.
Zij wierdt toen met een klein spits Torentje voorzien. De Hervormde Leeraar, die te Woudsend zijn vast verblijf houdt, verrigt ook hier, zo wel als in de twee nabuurige Dorpen Indijk en Smallebrugge, den predikdienst.Zie SCHOTANUS en WINSEMIUS.
