Vaderlandsch woordenboek

Jacobus Kok (1780)

Gepubliceerd op 31-10-2023

WALCHEREN

betekenis & definitie

het grootste onder de Eilanden, welke de Provincie Zeeland uitmaaken, is bij de Latijnsche Schrijvers der Middeleeuwe onder den naain van Walachra, Walachria en Walchra bekend. Na den oorsprong der Nederduitsche benaaminge wordt onderscheidenlijkt gegist.

Vermids wij in alle de afleidingen zeer veel onzekerheids en willekeurigheids ontmoeten, zullen wij onzen Leezer, met eene optelling van dezelve, niet lastig vallen. Walcheren is het Westiijkste der Zeeuwsche Eilanden, en koomt zo nabij aan Staats Vlaanderen, dat het volgens zommigen, eertijds, daar aan vast zou geweest zijn. De gedaante is een langwerpig vierkant, welks hoeken bijkans na de vier hoofdwinden gekeerd zijn. De omtrek wordt op tien Duitsche Mijlen begroot; hoewel deeze niet bestendig de zelfde is, dewijl het Eiland zo aan afspoelingen als aan vergrooting, door de opslibbering der Zee, onderhevig is.Walcheren is een zeer vermaaklijk en vrugtbaar Eiland. De drie voornaame Steden, op hetzelve gelegen, zijn Middelburg, Vlissingen en Veere. Arnemuiden, hoewel insgelijks binnen eenen Wal beslooten, wordt op de lijst der Steden niet geplaatst, om dat het geene Afgevaardigden ter Staatsvergaderinge zendt. Westkapelle en Domburg ziju opene Steden. Het getal der Dorpen is zeer aanmerkelijk; men ontmoet ’er onder dezelve, die een aanzienlijk getal Huizen bevatten. Zo wel de Steden als de Dorpen zijn, in ons Woordenboek, onder afzonderlijke Artikelen beschreeven; en zullen wij daarom van dezelve, hier ter plaatze, geene melding maaken.

Het geheele Eiland is onderscheiden in vier deelen, Uitwateringen genaamd, bekend onder de volgende benaamirgen: Zuidwatering, Westwatering, Oostwatering en Nooordwatering, gemeenlijk de Vijf Ambagten geheeten. Deeze vier Uitwateringen splitzen het gantsche Eiland in vier groote, doch ongelijke deelen; welke alomme van de Zee of van de Schelde bespoeld wordende, tegen het geweld der aanklotzende golven behoed worden, deels door Duinen, deels door zwaare en kostbaare Dijken, onder welke vooral uitmunt de Westkappelsche Dijk; van welken wij, onder een afzonderlijk Artikel, zullen spreeken. Tot onderhoud der Zeewerken zijn de Landen meer of min met belastingen bezwaard, die, op zommige plaatzen, aanmerkelijk hoog loopen. Het bewind over de gemelde Uitwateringen staat aan een Kollegie van Dijkgraaven en Gezwoorenen; ieder Uitwatering heeft haar afzonderlijk Kollegie.

Voor ’t overige bestaat de algemeene Regeering van Walcheren in het Kollegie der Heeren Staaten van Walcheren, en in het Kollegie der vierentwintig Kommissarissen of Agterraaden. Het eerstgenoemde Kollegie bestaat uit dertien leden. Van vijf derzelven, Staaten genaamd, wordt één benoemd door den Prins VAN ORANJE, als Eersten Edele van Zeeland, twee uit de Regeering van Middelburg, en één uit ieder der Regeeringen van Vlissingen en Veere. De overige acht zijn Gekommitteerden der Breede Geërfden, die door de Ingelanden verkoozen worden; te weeten, twee wegens Middelburg, uit Vlissingen en Veere ieder één, en één uit de Landzaaten van ieder der vier Wateringen. Zo wel de Staaten als de Geërfden moeten ieder ten minsten vijftig Gemeten schotbaar land bezitten, ’t welk volle lasten betaalt. Niet meer dan negen Stemmen brengt dit Kollegie uit: hebbende ieder Staat eene geheele, en elk Geërfde slegts eene halve slem. In de Abtdij te Middelburg houdt dit Kollegie alle Donderdagen zijne vergadering, hebbende ten zijnen dienste twee Griffiers, en eenen Opperkommies, die te gelijk Kassier is, en de penningen ontvangt, die in de bijzondere Wateringen gegaard worden, door persoonen, hier Waterklerken genaamd. Ieder Watering heeft een zodanig eenen Waterklerk.

Het ander Kollegie, dat der vierentwintig Kommissarissen, ontleent zijnen naam van het getal der leden. Middelburg heeft in hetzelve zes Heeren of Burgers, Vlissingen en Veere ieder drie, en even zo veele ieder Watering. Gezamentlijk verdeelden zij alle de Ingelanden van het Eiland, en verkiezen de hier boven genoemde Breede Geërfden. Buiten hunne kennis mogen geene Werken, het gemeene Land betreffende, gemaakt worden, noch eenige aanbesteedingen geschieden.

< >