een Geldersch Edelman, benevens JACOB MOM, Amptman van ’t Land tusschen <i>Maas en Waal, ADRIAAN VAN ENDHOUTS, Schout in ’t Overampt van Kuik, en anderen, beschuldigd en overtuigd zijnde van met de Spanjaarden, vóór het eindigen van ’t Bestand, heimelijk verstand gehouden te hebben; hebbende MOM, met voorkennisse van de anderen, aangenomen, Thiel aan den Aartsthertog te leveren, welk verraad, echter, tijdig uitlekte, werd, nevens zijne beide medeschuldigen, op den 17den van de maand April des jaars 1621, onthalsd, volgens den inhoud der volgende Sententie.
Alsoo Elbert van Botbergen, wesende een Ondersaet van dese Landen, ende gecompareert hebbende onder de Edelen op de Lantdaghen van Gelderlandt, jegenwoordigh alhier in den Hage ghevangen, de Heeren Commissarissen, by de Hooge Moghende Heeren Staten Generael, tot examinatie van zijn Persoon geordonneert, ende daer naer de Heeren Rechteren, by de Welgemelte hare Hoog Mog: tot voordere kennisse ende judicature van zijne saecke gccommitteert, buyten pijne ende banden van ysere bekent heeft.
- Dat Jacob Mom, wesende Amptman in Maes ende Wael hem Gevangen ten selven dage of s'daechs te vooren, als hy gevanghen binnen Thiel des avonts eene nederlaghe hadde begaan, gheopenbaert hadde eenen aenslach, die hy voor hadde op te Stadt van Thiel omme d’selve aen den vyandt te leveren, ende hem versocht die goede handt daer aen te houden, 't welck hy belooft hadde te sullen doen.
- Dat hem Gevangen indachtich was dat van den voorsz: aenslach mede kennisse ghehadt, ende aenghenomen hadden te helpen beleyden, die Persoonen van Gerard Preys, Adriaen van Eynthouts ende noch eenighe andere Complicen, ende dat aen Eynthouts den voorsz. aenslach was geopenbaert tot Wamelen.
- Dat hem ghevangen geseyt was van syne Complicen, die by den Heere van Grobbendonck, Gouverneur van den Bosch waren geweest, om hem den aenslach te openbaren, dat d’selve Heere van Grobbendonck d’Eerts-Hartoghe van die saecke soude spreecken, ende niet en twijfelde, of d’selve soude het goet vinden, ende Mom Gouverneur van Thiel maecken ende eene Compagnie Paerden doen hebben, ende haer Complicen oock eerlick versien met eene Compagnie te voet.
- Dat heurluyder voornemen was den voorsz. aenslach te beginnen op eene Sondach, so wanneer die groote Klocke voor die Predicatie soude luyden, ende dattet selve henluyden voor een teecken soude gedient hebben.
- Dat de voorsz. aenslach soude aengegaen hebben op deser voegen, als dat men een deel Soldaten soude geleyt hebben in den Rijs-waert tegens over Thiel, ende datter binnen Thiel oock eenig volck byder handt soude zijn geweest, omme hem Meester te maecken van de Santwijcre Poorte.
- Dat hy Ghevangen alsdan, t’volck, t'welck in den voorsz. Rijs-waert, tegens over die Stadt, inder nacht gecomen soude zijn gheweest, met Veerschuyten oft Samoreusen overgebracht soude hebben tot aen de Poorte van de Stadt Thiel, ende dat Mom, hem Ghevangen, mettet volck, dat hij bij sich soude gehadt hebben, te ghemoete soude hebben gecommen.
- Dat den voorsz. aenslacht beraemt was geweest, effen voor dien tijdt, dat den Grave van Bucqoy met een Leger tot Moock quam.
- Dattet selve te wege gebracht soude zijn geworden tsy deur het Garnisoen van den Bosch, of deur het Leger, dat tot Moock lach, onder ’t beleyt van den voorsz. Grave van Bucquoy.
- Dat Eynthouts, door last ende met voorweten van hem Ghevanghen ende d'andere Complicen, by den selven Grave van Bucquoy was geweest.
- Dat d’voorsz. Eynthouts, eens of tweemael, was geweest, met kennisse van hem Gevangen ende d'andere Complicen, tot Brussel, omme met d;Eerts-Hartoghe te spreeken van de voorsz. saecke, ende wederomme komende, telckens geseyt hadde, dat d'Eertsf-Hartoge begeerde, dat sy de handt aen de selve saecke wilde houden, ende dat d’selve beloofde t'selve eerlijck te recompenseren.
- Dat omtrent twee Jaren geleden den voorsz. Eynthouts tot Herren was gekomen by hem Gevangen, Mom ende eenighe andere Complicen, ende aldaer gheseyt hadde, dat hy d’voorsz. Saecke metten gewesen Secretaris van Graef Frederick van den Berch, hadde gecommuniceert.
- Dat hy Gevangen opten lesten Lantdach van Gelderlandt tot Nimmeghen zijnde, ende staende by den anderen Mom, Eynthouts, hy Gevangen ende d'andere complicen, als doen aldaer, geseyt ende goet gevonden worde, dat dewijle Eynthouts tot Brussel te doen hadde, hy dan d'Eerts-Hartoghe met eenen soude spreecken van den voorsz. aenslach op Thiel, alle t'welcke saecken zijn van seer quaden ende schrickelicken gevolge die in een welghestelde Republijcke, anderen ten exemple niet ongestraft en behooren te blyven, SOO IS 'T, dat de Heeren Rechteren voornoemt, met rijpe deliberatie van Rade, deurgesien ende overwoghen hebben, alle 't geene ter materie dienende is, ende heeft mogen moveren, doende Recht in den Name ende van wegen de Hoochgemelte Heeren Staten Generael der Vereenichde Nederlanden, verclaren denselven Gevangen begaen te hebben Crimen laesae Majestatis, Condemneren hem daeromme mits desen gebracht te worden ter plaetse daer men gewoon is Justitie te doen, ende aldaer geëxecuteert te worden metten Sweerde, datter de doot na volcht, erde verclaren voorts alle zijne Goederen geconfisqueert. Aldus gedaen in de vergaderinghe van de voorsz. Heeren Rechteren in 's Gravenhage, ende ghepronunchieert den seventhienden Aprilis Anno sesthien hondert een ende twintich. In kennisse van my als Griffier.
Onderteeekent,
H. POTZ.
