Leonardo da (1452-1519) Geen enkele kunstkenner bestrijdt de mening, dat de Italiaan Leonardo da Vinci de grootste schilder uit de geschiedenis is. Zijn ‘Laatste Avondmaal’ is waarschijnlijk het beroemdste schilderstuk ter wereld.
Leonardo da Vinci zou echter ook beroemd zijn geworden als hij zijn leven lang geen enkele streek verf op het doek had gebracht. Want behalve schilder was hij ook uitvinder en een uitvinder van grote betekenis. Tot zijn bekendste constructies behoren de kruiwagen, de tank en het kogellager. Tussen zijn plannen zijn tekeningen aangetroffen voor een groot aantal wapens en machines en zelfs experimenteerde hij in zijn tijd al met vliegtuigen duikbootmodellen.Daarnaast was Da Vinci nog geleerde, dichter en beeldhouwer. Als iemand uit de geschiedenis de naam ‘genie’ verdiend heeft, dan is hij het wel. Een veelzijdiger en bekwamer man heeft naar alle waarschijnlijkheid nimmer geleefd.
Leonardo werd geboren in het dorpje Vinci. Zijn kinderjaren bracht hij voornamelijk door bij zijn grootouders van vaderskant, die een groot huis hadden en talrijke bedienden. Leonardo was een knap jongetje met krullende haren en helderblauwe ogen. Toen hij 13 was, vertrok hij naar Florence, waar destijds zijn vader woonde. Toen deze ontdekte, dat de jongen belangstelling had voor de schilderkunst, stuurde hij hem naar de toenmaals zeer bekende schilder en leraar Verrocchio. Op een dag schilderde Leonardo een prachtige engel op een van Verrocchio’s onvoltooide schilderijen.
Toen de meester dat ontdekte, stond hij perplex. Tenslotte zei hij : ‘Je bent een groter schilder dan ik, Leonardo. Ik stop ermee; ik ga me wijden aan de beeldhouwkunst.’
Een paar jaar later weigerde Leonardo’s vader nog langer het lesgeld te betalen. Naar zijn mening verknoeide zijn zoon z’n tijd door steensoorten en planten te bestuderen, door aandacht te besteden aan de vlucht en de bouw van vogels en door modellen te bouwen van allerlei vreemde machines. Leonardo bleef echter als diens assistent in dienst van Verrocchio. Pas toen hij 25 jaar oud was, vestigde hij zich als zelfstandig schilder; eerst in Florence, later in Milaan en Venetië en tenslotte in Frankrijk, waar hij in 1519 stierf.
Leonardo had allerlei ideeën, die door andere schilders werden overgenomen. ‘Laat ze maar’ heeft hij eens gezegd. ‘Ik schep laat hen maar kopiëren.’
Da Vinci heeft tijdens zijn leven slechts enkele schilderwerken voltooid. Hij had talrijke ideeën voor schilderijen en vervaardigde in inkt een groot aantal prachtige voorstudies. Maar zijn belangstelling ging naar zoveel dingen uit, dat het hem de grootste moeite kostte uren achtereen stil te zitten en te schilderen.
Sommige van zijn schilderijen zijn verloren gegaan, omdat hij zo dol was op experimenten. Zo heeft hij eens een prachtige muurschildering gemaakt, waarvoor hij kleuren gebruikte, die hij vermengde met was. Later smolt de was echter en het fresco ging verloren. Het ‘Laatste Avondmaal’ is ook een muurschildering; ze bevindt zich op een kapelmuur in Milaan. De voorstelling werd aangebracht op nat pleisterwerk. Het schilderstuk was al beroemd voor het voltooid was; de dag dat het gereed kwam, was voor geheel Milaan een feestdag.
Maar binnen vijftig jaar begon de kleur al te verbleken en af te schilferen. Het ‘Laatste Avondmaal’ van nu is nog slechts een zwakke afschaduwing van het meesterwerk uit de 15e eeuw.
Een ander, beroemd schilderij van Da Vinci is de ‘Mona Lisa’: het portret van een vrouw met een zwakke glimlach om haar mond. De opdracht voor het portret was afkomstig van de echtgenoot van de geportretteerde dame. Da Vinci raakte echter zo gehecht aan het werk, dat hij het voor zichzelf behield. Op het einde van zijn leven nam hij het mee naar Frankrijk, waar hij benoemd was als hofschilder van de Franse koning. Als gevolg daarvan behoort de Mona Lisa nu tot de kostbaarste bezittingen van het Louvre te Parijs.