Gouden horizon encyclopedie

Dr. B.M. Parker (1959)

Gepubliceerd op 07-10-2024

VERF, VERFSTOF

betekenis & definitie

Drieduizend jaar geleden werd de handel in het gebied van de Middellandse Zee beheerst door de Foeniciërs. Tot de beroemdste produkten van deze varende kooplieden behoorde een prachtige verfstof, die bekend stond als ‘thyrreens purper’.

Hoeveel indruk die kleurstof op de volkeren van de Oudheid maakte, kan blijken uit de naam ‘Foenicië’. Die naarn werd bedacht door de Grieken en betekende niets anders dan ‘land van het purper’. Thyrreens purper werd getrokken uit een klein schelpdier; de verfstof was zo zeldzaam, dat vorstelijke personen ze heel vaak voor zichzelf reserveerden en hun onderdanen het gebruik ervan verboden.

Reeds lang voor de tijd van de Foeniciërs was de mens tot de ontdekking gekomen, dat hij met behulp van bepaalde plantaardige en dierlijke stoffen verfstoffen kon maken.

Maar er waren nog jaren van experimenten en mislukkingen nodig voor men er in slaagde verfstoffen van kwaliteit te maken. Dat wil zeggen: kleuren, die niet verbleekten en evenmin van tint veranderden.

Het is bekend, dat de ontdekking van de beste verfstoffen bij toeval werd gedaan. Het thyrreens purper is daar een goed voorbeeld van. Deze verfstof werd namelijk gemaakt uit een dikke, witte en kwalijkriekende vloeistof, die zich bevindt achter de kop van het schelpdier. Als die vloeistof wordt blootgesteld aan het licht, wordt ze eerst groen en daarna blauw. Om er een verfstof van te maken, moet ze daarna nog behandeld worden met een zwak zuur.

In de loop der tijden zijn er allerlei materialen gebruikt om verfstoffen te maken. Voorbeelden zijn boomschors, bloemen, bessen, wortels, insekten, schelpdieren, mossen en gallen.

In 1856 deed een Engelse scholier een belangrijke ontdekking op het gebied van verfstoffen. Hij heette William Perkins en hij bracht zijn paasvakantie door met het verrichten van allerlei scheikundige proeven. Een van zijn pogingen was erop gericht kinine te maken uit steenkool. Dat experiment lukte niet; wel slaagde William er per ongeluk in uit koolteer een lavendelkleurige kleurstof te vervaardigen. Spoedig na deze ontdekking kwamen verscheidene geleerden tot de bevinding, dat het mogelijk was uit koolteer allerlei andere kleurstoffen te vervaardigen. Deze koolteerverfstoffen zijn sindsdien bekend geworden als anilinekleuren en worden veelvuldig toegepast, vooral in de textielindustrie.

< >