In 1841 plaatste een Engels meisje een advertentie, waarin ze bekendmaakte al 16.000 postzegels verzameld te hebben voor het ‘behangen’ van haar kamer. Om dat werk te kunnen voltooien had ze tienduizenden zegels meer nodig - en of de lezers nu maar zo vriendelijk wilden zijn haar daarbij te helpen!
Elke filatelist (of postzegelverzamelaar) zal dit bericht als een gruwel beschouwen. Hij kan zich echter troosten met de gedachte dat de postzegel toen juist één jaar oud was en er eigenlijk nog geen sprake was van filatelie: de liefhebberij om postzegels te verzamelen en te bestuderen.
De ‘post’ is al heel oud; Herodotus maakte al met bewondering melding van de ‘postboden’ van het oude Perzië, die zich ‘door sneeuw noch regen, hitte noch diepe duisternis lieten weerhouden om hun aangewezen route te voltooien’.
Het idee om brieven van postzegels te voorzien kwam echter pas op in het brein van de Engelsman Rowland Hill, die in 1837 ontdekte, dat talloze mensen weigerden brieven in ontvangst te nemen, omdat ze dan de kosten moesten betalen. Daarom opperde hij het idee de port vooruit te laten betalen en postzegels te vervaardigen als bewijs van betaling. De eerste postzegel verscheen in 1840 in Engeland; tien jaar later hadden de meeste landen het systeem overgenomen. Wanneer het postzegelverzamelen precies begonnen is, staat niet vast. In 1861 echter verscheen in Straatsburg de eerste catalogus, waaruit filatelisten te weten konden komen welke exemplaren ze in hun verzameling nog misten.
De filatelie is tegenwoordig een liefhebberij, die door honderdduizenden over de gehele wereld bedreven wordt - en die knap duur kan zijn. Niet alleen bestaan er op het ogenblik meer dan 200.000 verschillende postzegels, maar bovendien zijn de eerste exemplaren uit de 19e eeuw kapitalen waard geworden. De beroemde 1 cent-zegel, die in 1856 in Brits Guyana uitgegeven werd, heeft momenteel bijvoorbeeld een waarde van meer dan 150.000 gulden.
Er zijn allerlei manieren om de filatelie te beoefenen. Sommige filatelisten verzamelen uitsluitend zegels van een bepaald land; anderen zegels uit een bepaalde periode of van een enkel werelddeel. Gespecialiseerde verzamelaars leggen zich toe op het bijeenbrengen van zegels waarop dieren, bloemen, bruggen, beroemdheden, vogels, etc. staan afgebeeld.
De postzegel is tegenwoordig heel vaak een middel geworden voor politieke propaganda. Een voorbeeld daarvan zijn de zeer fraaie zegels, die in verscheidene landen achter het Ijzeren Gordijn uitgebracht zijn met de afbeeldingen van de succesvolle Russische kosmonauten. Kleinere landen speculeren vaak op de verzamelwoede van filatelisten en geven elk jaar tientallen nieuwe zegels uit. Omdat in de meeste landen de verkoop van postzegels een monopolie van de staat is, vloeien op die manier vele tonnen extra in ’s lands schatkist. Landen, die door zulke postzegeluitgiften beroemd (of berucht) geworden zijn, zijn bijvoorbeeld Liechtenstein, Andorra en Monaco.
Een van de beroemdste postzegelverzamelingen van de moderne tijd is die van koningin Elisabeth II van Groot-Brittannië. De collectie is honderdduizenden guldens waard; de vorstelijke verzamelaarster is vooral gespecialiseerd in zegels van haar eigen land en die van de vroegere Engelse koloniën. Kostbaar is ook de verzameling, die in het bezit is van het Nederlands Postmuseum in Den Haag. Een waar filatelist kan daar vele boeiende uren doorbrengen.