De meeste rijken uit de Oudheid groeiden heel langzaam. Met dat van de Perzen was dat niet het geval.
Nog tijdens het leven van Cyrus II groeide het Perzenrijk uit van een klein koninkrijk tot een machtig imperium. .Hoewel Cyrus een groot rijk stichtte, was het toch niet zo groot als hij aanvankelijk gehoopt had. Zijn grote droom was ook Egypte aan zijn veroveringen toe te voegen. Hij sneuvelde echter, voordat hij dat voornemen kon volbrengen. In zijn plaats werd die droom bewaarheid door zijn zoon Cambysus. Terwijl deze echter in Egypte was, brak er opstand uit maar ook hij stierf, voordat hij de opstand kon onderdrukken. Hij werd opgevolgd door de edelman Darius.
Darius was tot de bevinding gekomen, dat het Perzische rijk onder Cyrus niet straf genoeg georganiseerd was. Na alle opstanden te hebben bedwongen (in 19 veldslagen versloeg hij negen opstandige vorsten), verdeelde hij het rijk in ‘satrapen’ en gaf hij het bestuur van elke satraap in handen van een bekwame Pers. Hij legde bovendien wegen aan, zodat zijn legers snel naar plaatsen gestuurd konden worden, waar hun ingrijpen noodzakelijk was. Voor zichzelf bouwde hij grote paleizen; eerst in Soesa, daarna in Persepolis.
Hoewel zijn rijk nu groter was dan dat van Cyrus, droomde ook Darius van de uitbreiding ervan. Hij zond zijn legers naar Europa en veroverde het gebied ten noorden van Griekenland. Vervolgens besloot hij ook Griekenland zelf onder zijn macht te brengen. Dat was een foutief besluit. In 490 v.Chr. werden de Perzische legers verpletterend verslagen in de Slag van Marathon. Een opstand in Egypte dwong de Perzische vorst vervolgens zijn Griekse plannen op te geven. Kort daarna stierf hij.
Na de dood van zijn vader werd Xerxes koning der Perzen. Xerxes hield niet van de oorlog; zijn belangstelling ging veel meer uit naar het bouwen van paleizen en monumenten. Maar hij voelde zich verplicht de nederlaag te wreken, die zijn vader tegen de Grieken had geleden. Maar ook hij werd verslagen in de beroemd gebleven zeeslag bij Salamis.
Na de dood van Xerxes werd Perzië achtereenvolgens geregeerd door vier zwakke kondigen. Het rijk begon snel uiteen te vallen.
De Perzen namen veel over van de oudere volkeren, die ze versloegen en onderwierpen. Van de Babyloniërs namen ze het spijkerschrift over; van de Assyriërs leerden ze het gebruik van inkt en papyrus; hun boten leken op die van de Foeniciërs. Met behulp van die schepen bevoeren de Perzen niet alleen de Middellandse Zee, maar waagden ze zich ook op de Atlantische Oceaan.
De Perzen probeerden het dagelijkse leven gemakkelijker en aangenamer te maken door droge gebieden te bevloeien, moerassen droog te leggen en landbouwmethoden te verbeteren.
De onderwerping van de Perzen door Alexander de Grote luidde niet hun ondergang in. Ze bleven door de eeuwen heen bestaan - en zijn in onze tijd opnieuw zelfstandig. Tegenwoordig heet hun land Iran.