Gouden horizon encyclopedie

Dr. B.M. Parker (1959)

Gepubliceerd op 07-10-2024

CANYON

betekenis & definitie

Onder de sprookjesachtige landschappen van de wereld neemt de Grand Canyon in de Verenigde Staten een uitzonderlijke plaats in. Per jaar trekken meer dan een half miljoen mensen naar het noorden van de staat Arizona om te genieten van deze wonderlijke speling van de natuur, die deel uitmaakt van de bedding van de Colorado Rivier.

De Grand Canyon is een dal, dat de rivier in de loop van vele tienduizenden jaren in de gesteenten heeft uitgeslepen. Maar wat voor een dal! Het is 350 kilometer lang; op sommige plaatsen 24 kilometer breed en op verscheidene punten niet minder dan 1800 meter diep. Op de bodem van het dal verheffen zich bergen .... maar hoe hoog die ook zijn: ze steken met hun top niet boven de rand van de canyon uit. Zowel deze bergen als de wanden van het reusachtige dal dragen de prachtigste kleuren, die vooral in het licht van de ondergaande zon wel van een andere wereld lijken.

Langs smalle paden is het mogelijk om de bodem van de Grand Canyon te bereiken. Die afdaling kan met recht een ‘reis door 500 miljoen jaar’ genoemd worden. Hoe dieper men afdaalt hoe ouder het gesteente wordt; de gesteenten op de bodem van het dal zijn inderdaad 500 miljoen jaar geleden ontstaan. Het grootste gedeelte van de Grand Canyon bestaat uit kalk- en zandsteen: gesteenten, die verraden, dat dit gedeelte van de wereld miljoenen jaren lang zee is geweest. De bodem van het dal echter bestaat uit graniet, een gesteente dat in de diepte ontstaan is honderden miljoenen jaren voor de tijd, waarin de eerste mens op aarde verscheen.

Een tocht naar de bodem van de Grand Canyon zou ook een ‘reis door vier klimaten’ kunnen heten. Over een afstand van nog geen twee kilometer vindt de bezoeker dezelfde klimatologische gesteldheden als die welke hij ontmoeten zou op een reis van Canada naar Mexico. Dicht bij de rand van het dal groeien de blauwe sparren en de pijnbomen uit de Canadese bossen; iets lager voeren de boomsoorten uit de Rocky Mountains de boventoon; halfweg het dal verschijnen de geweldige cactussen uit de Amerikaanse woestijn en op de bodem tenslotte schitteren de kleurige planten, die in Mexico thuishoren. De Grand Canyon is een van de sprekendste voorbeelden van de afbrekende werking die stromend water in de loop van tienduizenden eeuwen kan uitoefenen. Want dit gehele, grillige landschap is uitsluitend ontstaan door de uitschurende (eroderende) werking van een niet eens zo geweldig grote rivier.

Ook buiten Amerika zijn voorbeelden van die uitschurende kracht te vinden, al zijn ze dan niet zo indrukwekkend als de Grand Canyon. De mooiste canyons van Europa zijn te vinden in Frankrijk. In het departement Aveyron bijvoorbeeld heeft de 250 km. lange rivier van dezelfde naam (een zijrivier van de Tarn) zich een indrukwekkend dal uitgeslepen in de kalkrotsen van de Causses. Datzelfde geldt voor de Tarn zelf en ook voor de Verdon, een zijrivier van de Durance, die een canyon - de Gorge du Verdon - heeft uitgeschuurd, die jaarlijks door tienduizenden Europese toeristen wordt bezocht.

< >