Basilius (de heilige Basilius of Basilius de Grote) is de kerkvader en bisschop van Caesarea van 329 tot 379, schrijver van een naar hem genoemde en tot op heden op bepaalde dagen gevierde liturgie en van theologische en ascetische geschriften.
Door de orthodoxe kerk wordt hij nog steeds als de wetgever bij uitstek van het kloosterleven beschouwd. Hij is één van de drie hiërarchen. Over iconen schreef hij: ‘Wat de tekst van een schriftelijke beschrijving ten gehore brengt, stelt het beeld zwijgend voor, en zo ontvangen wij kennis en inzicht van één en hetzelfde’. Basilius stelde hiermee de icoon op één lijn met het evangelie en gaf aan dat een icoon evenals het evangelie op authentieke gegevens is gebaseerd en niet op verdichtsels. Hij had een soort kloosterleven geschapen dat was aangepast aan het klimaat en aan het bijzondere karakter van de hellenistische landen. Hij wordt hoog geacht als verkondiger van het ware geloof. De opvattingen van Basilius verbreidden zich over alle westelijke provincies van het rijk; de heilige Benedictus (480-543) heeft zich in zijn kloosterregels hierdoor laten inspireren. Op iconen wordt Basilius afgebeeld als een ascetische heilige met grote ogen in een smal gezicht en een matig lange, spits toelopende baard. Vaak (staand) in combinatie met andere kerkvaders afgebeeld, of alleen, staand of gezeten op een troon met een evangelieboek in de hand. Hij wordt vaak jonger afgebeeld dan de andere kerkvaders; Basilius stierf op de relatief jonge leeftijd van vijftig jaar. Een anonieme hymne die geschreven is in de negende / tiende eeuw beschrijft Basilius als volgt:
Zelfs de schaduw van jouw vlees, O Basilius, Spreekt terwijl het zwijgt, En uit vermaningen.
