Een icoon (gr. eicoon, beeltenis, portret of gelijkenis) is een abstract begrip dat het vastleggen van een gelijkenis betekende. Het origineel, het ware beeld, was verdwenen en daarvoor in de plaats kwam de weergave van de herinnering, een tafereel uit het geheugen.
Een icoon is een beeld of een portret met een afbeelding van Christus, Maria, een heilige, een engel, of een bijbels verhaal. Paulus schreef (voordat er sprake was van iconen): ‘Christus is de icoon van de onzichtbare God ‘(brief aan de Kolossenzen 1, 15). Daarmee bedoelt Paulus dat God in Christus zichtbaar is geworden. Zo is ook elke icoon het zichtbare teken van een bovennatuurlijke realiteit. Hierbij sluit een beginsel aan van de iconenkunst, namelijk dat alleen wat zichtbaar is, mag worden afgebeeld. Met andere woorden, iconen brengen geen fantasie maar een realiteit. Christus, Maria, de apostelen, de heiligen hebben niet alleen werkelijk bestaan in het verleden; zij behoren ook tot de geestelijke wereld van nu.
