Het wijngebied Graves, ten zuiden van de stad Bordeaux, is als het ware het spiegelbeeld van de Médoc in het noorden. Het uitgestrekte, rechthoekige gebied van de appellation Graves is zo’n 55 kilometer lang en 10 kilometer breed en be¬gint (volgens de wet althans) net iets ten noorden van de stad, waar de noordgrens wordt gevormd door de Jalle de Blanquefort - een smal stroompje dat tevens de zuidgrens van de Haut-Médoc vormt. De appellation Graves loopt in het westen langs de stad en strekt zich verder naar het zuidoosten uit tot even voorbij Langon. De oostgrens wordt ge¬vormd door de rivier de Garonne, in het zuiden en westen wordt het gebied begrensd door de dennenbossen van Les Landes. Rivier en bos spelen beide een rol in het bijzonder gunstige microklimaat van dit gebied: gema¬tigd en mild met (hopelijk) op de juiste mo¬menten genoeg vochtigheid, vooral in het zuiden. Opmerkelijk is dat de Graves vaak het eerste grote gebied in Bordeaux is dat met oogsten begint, soms zelfs al laat in augustus.
De A62 is de ruggengraat van de Graves. Neem vanaf de rondweg Rocade de autoroute richting Toulouse en je rijdt tussen de beste wijngaarden van de Bordeaux door: van wijngaarden die liggen ingeklemd tussen de betonnen buitenwijken van Bordeaux, tot die in het dichtbeboste, enigszins wilde landschap waar de Graves verder naar het zuiden in overgaat. In tegenstelling tot het andere grote gebied op de linkeroever, de Médoc, waar wijngaarden de schrale bodem bijna overal bedekken, liggen de wijngaarden van de Graves op iets meer afgelegen en verborgen plekken. Het gaat om een groot, maar niet aaneengesloten areaal van wijngaarden. Veel van het land wordt in het noorden in beslag genomen door de buitenwijken van de stad en in het midden en zuiden door bossen.
De Appellations
Het brede gebied Graves omvat meer dan 40 gemeenten en een ware opeenstapeling van appellations. De meest globale wordt gevormd door de AC’s Bordeaux en Bordeaux Supérieur, die voor de hele Graves gelden (hoewel ze alleen voor wijngaarden langs de rivier worden gebruikt). De volgende kwaliteit is Graves (voor rode en droge witte wijn) en Graves Supérieur (voor halfzoete witte wijn).
De hoogste kwaliteit wordt vertegenwoordigd door vier andere appellations die door bepaalde gemeenten worden gevoerd. In het noorden, rond de stad Bordeaux, liggen tien gemeenten die de appellation Pessac- Léognan mogen voeren. Deze herkomstbe- naming werd in 1987 in het leven geroepen om de beste rode en droge witte wijn van dit gebied van de rest te onderscheiden.
De andere drie liggen veel verder naar het zuiden, waar het microklimaat edele rotting bevordert. Het zijn de drie zoete witte wijn producerende enclaves Cérons (zie elders in dit hoofdstuk), dat de gemeenten Cérons, Illats en Podensac omvat, en Barsac en Sauternes (waar vijf gemeenten onder vallen, zie pagina 170). Interessant is dat de vijf gemeenten met de appellation Barsac of Sauternes geen recht hebben op de appellation Graves voor hun niet- liquoreuze witte wijnen - men mag hiervoor slechts de lagere AC Bordeaux of Bordeaux Supérieur gebruiken.
De Graves is het oudste wijngebied van Bordeaux. Er groeien hier al ruim 2000 jaar druivenstokken en reeds in de Middeleeuwen had de wijn een reputatie opgebouwd, lang voordat de Médoc als wijngebied opkwam. De Graves dankt zijn naam aan de kiezel- of grindhoudende bodem (sol graveleux) die in het hele gebied voorkomt, maar vooral bij Bordeaux te vinden is. De kiezels zijn er in verschillende kleuren, vormen en maten, en ook de herkomst verschilt vaak, maar wat alle soorten gemeen hebben, is dat ze net als in de Médoc voor een perfecte afwatering zorgen en de warmte goed vasthouden. Dat maakt ze tot een ideale bodem om druiven van topkwaliteit op te telen. De Graves heeft echter, net als Entre-deux-Mers aan de overkant van de Garonne, een nogal wisselvallige carrière gehad, vooral in het recente verleden. Pas de laatste 10 tot 15 jaar is het district erin geslaagd de reputatie van wijnen die hun naam waard zijn op te waarderen. Voordien was het voornamelijk bekend vanwege de productie van halfzoete wijn onder de appellation Graves Supérieures, die in Nederland bijzonder populair was.
Druivenvariëteiten en wijn
Vandaag de dag is de Graves een van de meest dynamische gebieden van Bordeaux. Ofschoon er nog steeds halfzoete witte wijn wordt gemaakt (ongeveer 10 procent van de totale productie), is dit gebied nu voornamelijk bekend om zijn uitstekende rode en droge witte wijn. Voor de rode wijn overheerst de cabernet sauvignon, gevolgd door de merlot. Rode Graves, goed voor ruim 50 procent van de totale productie, heeft een heel eigen karakter en wordt soms rokerig genoemd of enigszins aards, wat zich met het rijpen ontwikkelt tot tabakachtig. Men zal in deze wijn zelden een jeugdige, Médoc-achtige strengheid aantreffen, ondanks het feit dat ook in deze wijn de cabernet sauvignon overheerst. De grootste revolutie heeft zich in de kwaliteit van de droge witte wijn van de Graves voorgedaan. Deze wijn wordt gemaakt van de sémillon, met sauvignon en soms een beetje muscadelle, en is door de combinatie van goede oogsten, de modernste technologie en een beheerst gebruik van nieuw eikenhout volledig, veranderd - ook de wijnen van bescheiden komaf. Witte wijn uit de Graves is nu aromatisch, fris en goed gemaakt; sommige hebben een duidelijk exotische toon, met tropisch fruit en een vleugje Nieuwe Wereld. De beste wij nen gisten en rijpen op nieuwe eiken vaten en kunnen goed bewaard worden.
Op het moment is 3500 hectare in de Graves productief, hoewel dat in de nabije toekomst waarschijnlijk iets minder zal worden omdat de appellation Pessac-Léognan steeds meer grond opslokt. Sinds deze AC in 1987 in het leven is geroepen, heeft hij steeds meer land van de Graves in beslag genomen. De appellation Pessac-Léognan omvat nu zo’n 1200 hectare, maar er zijn nog 500 hectare over die deze appellation toegewezen kan krijgen. Een groot deel ervan zal echter waarschijnlijk geen wijngaard blijven, gezien de uitdijende buitenwijken van Bordeaux.
Cérons, waar de zoete witte wijn wordt gemaakt, ligt pal naast Barsac en produceert een wijn die lichter van stijl is dan die van zijn buurman, maar toch geconcentreerder is en meer eigenheid bezit dan een halfzoete Graves Supérieures. Ondanks de afmetingen van Cérons wordt er in dit gebied maar weinig geproduceerd - ca. 30.000 kisten per jaar — wat het tot een zeldzame wijn maakt. De chateaux van Cérons zijn opgenomen in de A-Z index elders in dit boek, omdat ze allemaal voornamelijk Graves-wijn maken.
Classificaties
Zestien bezittingen vormen de crus classes des Graves; ze liggen allemaal in Pessac-Léognan. Sommige chateaux hebben zowel een rode als een witte cru classé (bijvoorbeeld Domaine de Chevalier), andere maken alleen een rode of alleen een witte cru classé (de rode wijn van Chateau Haut Brion is wel een cru classé, de witte niet). De Graves is een gebied van overwegend kleine boeren - ongeveer 420 in totaal - en veel bezittingen zijn kleiner dan vijf hectare. Minder dan vijf procent heeft een bezitting van meer dan 25 hectare.