Voor de gehele Christelijke wereld is 25 december een van de belangrijkste feestdagen van het jaar. Op die dag gedenken miljoenen gelovigen over de gehele wereld immers de geboorte en de menswording van Jezus Christus.
Dat feest wordt Kerstmis genoemd.Wanneer Christus precies geboren is, weten we niet. Aanvankelijk werd zijn geboortedag dan ook op verschillende data gevierd. Pas later besloot men 25 december als vaste datum te kiezen; niet het minst, omdat die dag in de landen van West-Europa al een heidense feestdag was.
De naam Kerstmis is de samentrekking van ‘Christus Mis’. Een mis is een kerkdienst in de rooms-katholieke eredienst; Christus Mis was de speciale mis, die op 25 december opgedragen werd ter ere van Christus’ geboorte.
Ook tegenwoordig is Kerstmis voor veel mensen nog een godsdienstig feest, dat ze vieren in hun kerken. Later heeft het feest ook een profaan karakter gekregen; tal van kerstgebruiken hebben namelijk niets meer te maken met de geboorte van Christus.
Het idee om op Kerstmis geschenken te geven is buiten Nederland erg verspreid. Het is in zwang gekomen als een herinnering aan de drie wijzen, die Christus in Bethlehem kwamen bezoeken en geschenken voor hem meebrachten. In sommige landen worden de ‘kerstgeschenken’ daarom pas op 6 januari gegeven, de feestdag van Driekoningen. Er zijn ook historici, die het kerstgeschenk terugvoeren tot de Romeinse tijd, toen het gebruik was elkaar geschenken te geven op 21 december. Dat was namelijk de kortste dag van het jaar, waarna de dagen weer gingen lengen en iedereen vol hoop het nieuwe jaar tegemoet zag. Ook het verzenden van kerstkaarten zou op dit oude gebruik terug te voeren zijn.
Ook de versieringen met hulst, dennegroen en mistletoe schijnen af te stammen van een oud, heidens gebruik in de noordelijke landen van Europa. Men zegt dat de Germanen met zulke versieringen het feest van de ‘zonnewende’ gevierd hebben; eveneens een vreugde-uiting, omdat de dagen weer gingen lengen. Het idee van de kerstboom stamt uit Duitsland en heeft zich vandaar uit verspreid over de gehele wereld. Zelfs in tropische landen zijn tegenwoordig kerstbomen te koop, die uit Europa of Noord-Amerika aangevoerd worden en te midden van de tropische hitte versierd worden met ballen, sterren, kaarsen en ... . kunstmatige sneeuw!
In christelijke gezinnen is het bovendien gebruikelijk tijdens de kerstdagen een stalletje op te zetten, waarin en waaromheen met behulp van kleinere of grotere beelden de geboorte van Christus en de aanbidding door herders en wijzen wordt uitgebeeld. De mooiste van deze kerstgroepen tellen soms honderden figuren; van Maria, Jozef en het Jezuskind tot complete schapenkudden en kameelkaravanen.
Buiten Nederland is ook de Kerstman een zeer populaire figuur. Het is een verbastering van ‘onze’ Sinterklaas. Evenals de Goedheiligman geeft de Kerstman geschenken. Hij komt echter niet uit Spanje, maar woont in de buurt van de Noordpool en komt elk jaar de brave kinderen bezoeken in zijn met rendieren bespannen slee.
In veel landen is het ook gebruikelijk, dat kinderen in de kerstdagen langs de huizen trekken om kerstliederen te zingen. In sommige streken van Nederland heerst een soortgelijk gebruik. Daar wordt echter met Driekoningen een tocht langs de huizen ondernomen. De deelnemende kinderen zingen driekoningenliedjes en hebben zich meestal als oosterse wijzen verkleed.