Buskruit was een van de eerste explosieven (of: ontplofbare stoffen) die de mens uitvond. De uitvinding van buskruit bracht grote veranderingen teweeg in de wijze van oorlogvoering; ze luidde tevens het begin in van een tijdperk, waarin sterke regeringen voorgoed de overhand kregen op de adellijke bandieten en roofridders, die tot dan toe grote delen van Europa beheerst hadden.
Na de uitvinding van het buskruit is de mens blijven werken aan de verbetering van zijn explosieven. De laatste ontwikkeling op dit terrein is de waterstofbom waarvan de vernietigende werking die van het eerste buskruit in het niet doet zinken.
Explosieven dienen niet alleen de oorlogszuchtige mens. Ze spelen ook een belangrijke rol in de mijnbouw, de bouw van tunnels en het ontginnen van land; explosies van geringe kracht (veroorzaakt door de ontbranding van een benzine-luchtmengsel) zorgen er zelfs voor, dat een auto zich kan voortbewegen.
Een explosie wordt meestal veroorzaakt door het zeer snel verbranden van een bepaalde stof. Gassen, die bij die ontbranding ontstaan, verspreiden zich met grote kracht naar alle richtingen en veroorzaken op die manier de kracht van een ontploffing. Veel explosieven bevatten stikstof; een materiaal dat zich slechts node met andere stoffen verbindt en bij het minste of geringste probeert te ontsnappen. Zo’n ‘ontsnapping’ kan een explosie betekenen.
De bekendste explosieven, die voor vreedzame doeleinden worden toegepast, zijn dynamiet, trotyl en nitroglycerine.