Geschiedenis Lexicon

H.W.J. Volmuller (1981)

Gepubliceerd op 03-08-2020

Weerstand

betekenis & definitie

in België het verzet tegen de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog. In het eerste jaar na de capitulatie was de betekenis van de Belg. weerstand klein.

Zij beperkte zich tot humanitaire acties ten behoeve van ontsnapte krijgsgevangenen en neergeschoten geallieerde piloten. Daarnaast werden door communisten en veteranen uit de Spaanse Burgeroorlog sabotagegroepen gevormd, waaruit na de Duitse aanval op de USSR het onder communistische leiding staande Belg. Leger der Partizanen ontstond. Vanaf 1941 nam het aantal verzetsgroepen sterk toe. onder invloed van de voedsel- en steenkooltekorten in de winter van 1940-41 en gestimuleerd door de ondergrondse pers. De belangrijkste verzetsorganisatie werd het Onafhankelijkheidsfront. dat over een eigen orgaan. Front, en eigen gewapende eenheden. de Patriottische Milities, beschikte.

Het Onafhankelijkheidsfront coördineerde een groot deel van de verschillende verzetsactiviteiten in België. Eind 1942 besloot de Belg. regering te Londen de militaire verzetsactiviteiten te concentreren in handen van het rechtse Geheim Leger, ressorterend onder het ministerie van Landsverdediging. Het inlichtingenwerk, de propaganda en de verzorging van ontsnappingslijnen werden toevertrouwd aan veertien erkende burgerlijke verzetsgroepen. In de praktijk lieten evenwel deze burgerlijke verzetsgroepen hun eigen milities intact en pleegden ook zij sabotagedaden en aanslagen. In 1943 richtte de regering in Londen de dienst Socrates op, die in België geld inzamelde ten behoeve van het verzet en de. vooral na de afkondiging van de arbeidsinzet talrijke, onderduikers. Door sabotagedaden en guerrilla-acties en soms zeer knap inlichtingenwerk leverden de verzetsgroepen een zelfstandige bijdrage aan de bevrijding van België.

Ook echter waren zij verantwoordelijk voor de vele gevallen van eigenrichting tijdens de bevrijdingsweken. Weliswaar was er in België geen sprake van een bijltjesdag als in Frankrijk. Italië en Joegoslavië, maar het aantal wraakacties op echte of vermeende collaborateurs was aanzienlijk groter dan in Nederland. Noorwegen of Denemarken.Litt. L.Baillon. La lutte secrête des pouvoirs publiés contre les Allemands en Belgique (1946); B.Garfinkels, Les Beiges face a la persécution raciale (1965); H.Bernard. La résistance belge 1940—45 (1968): H.Buch, La résistance. L'expérience belge (1970); B.Ducarne, Le financement de la résistance armee en Belgique 1940-44 (1970); G.K.Tanham. Contribution a l'histoire de la résistance belge 1940-44 (1971): G.H.Luchie, La Belgique au temps de I'occupation 1940—45 (1972); J.Wolf. Dans 1'ombre et le silence (1977).