Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Mazeppa

betekenis & definitie

hetman of vorst der Kozakken, geb. omstr. 1622 in Podolië, uit adellijke, doch geen fortuin bezittende ouders, begon zijne loopbaan als page van Polen’s koning Johan Casimir. Met de vrouw van een poolsch edelman eene ongeoorloofde betrekking aangeknoopt hebbende, werd hij reeds spoedig opheeterdaad betrapt, en door den beleedigden echtgenoot op eene voorbeeldige wijze gestraft.

Geheel ontkleed, werd M. naakt uitgestrekt en vastgebonden op zijn eigen paard, en toen aan het dier den vrijen loop gelaten. Het paard rende terug naar de verafgelegene onbeduidende familie-bezitting van M., waar deze deerlijk gehavend en in bewusteloozen toestand aankwam. Uit schaamte begaf M. zich 1663 naar de Ukraine, waar hij na verloop van eenigen tijd secretaris werd van den hetman der Kozakken; en bij diens dood werd M. tot zijn opvolger gekozen (1687). Als hetman won hij de genegenheid en het vertrouwen van tsaar Peter I.; doch de zucht naar eigen verheffing verleidde hem, om een verrader te worden: dit deed hij door gemeene zaak te maken met Karel XII van Zweden, met wien Rusland in oorlog was. Na den slag bij Pultawa, waar M. tegen de Russen vocht, doch waar deze laatsten overwinnaars bleven, vluchtte hij naar Walachijë, en nam vervolgens de wijk naar Bender, waar hij 1709 stierf.

< >