Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Lodewijk I (Portugal)

betekenis & definitie

koning van Portugal en Algarvië sedert 1861, vroeger hertog van Saksen, geb. 31 Ocl. 1838, is de zoon van koning Ferdinand, prins van Coburg, en van koningin Maria II da Gloria. Na den dood van zijnen broeder (Pedro V) beklom hij 11 Nov. 1861 den portugeeschen troon, en is sedert 6 Oct. 1862 gehuwd met prinses Pia, dochter van koning Victor Emmanuel, geb. 16 Oct. 1847.

Lodewijk I koning van Beieren, geb. 25 Aug. 1786, oudste zoon van koning Max Jozef, trad 1810 in den echt met Therese van Sakscn-Hildburghausen (geb. 8 Juli 1792, gest. 26 Oct. 1854), en beklom 13 Oct. 1825, als opvolger zijns vaders, den troon. Hij verplaatste de universiteit Landshut naar Munchen, en was een bevorderaar van kunsten letteren. Als dichter maakte hij nanm met zijne Gedichte (Munchen 1829; 3e druk 1839 in 4 dln.) en met zijne Walhallas Genossen (Munchen 1843). Eene minder vereerende vermaardheid verwierf zijn naam door den ergerlijken invloed, die op hem uitgeoef^id werd door Lola Montez; reeds in Febr. 1848 gaf die aanleiding tol volksbewegingen, die derwijze toenamen, dat L. 20 Maart 1848 afstand van den troon deed ten behoeve van zijn oudsten zoon Maximiliaan. Nog drie andere zonen (waaronder Otto, die een korten tijd koning van Griekenland was) en vier dochters had hij van zijne wettige gemalin.

Lodewijk I bijgenaamd de Groote, koning van Hongarije en Polen, zoon en opvolger van Charobert, geb. 1326, beklom den troon van Hongarije in 1342, voerde voorspoedig oorlog tegen de Zevenbergers, de Croaten, de Walachen en de Venetianen; wreekte den dood tvan zijnen broeder Andreas, koning van Napels, die 1345 Ier dood was gebracht door Lodewijk van Taranto, en werd na Casimir III, zijn oom, tot koning van Polen verkoren 1370. Hij stierf 1382, twee dochters nalatende, Maria en Hedwig, waarvan de eene Hongarije ten huwelijk medebracht aan Sigismund, de andere Polen aan Jagello.

II, koning van Hongarije en Bohemen, volgde 1516 zijnen vader Ladislas VI op den troon, en sneuvelde in den slag bij Mobacz (29 Aug. 1526), waarin de overwinning behaald werd door SolimanlI.

Lodewijk van Aragon, (don), koning van Sicilië, zoon en opvolger van Pedro II, werd 1342 als koning erkend, onder voogdij van zijnen oom, den hertog van Randazzo, die met wijsheid regeerde lot aan zijnen dood (1348). De regeering van L. werd beroerd door de partijschappen der familiën Clermont en Palizzi. Hij stierf 1355, de kroon nalatende aan zijnen broeder, Frederik den Eenvoudige.

Lodewijk van Taranto tweede zoon van Filips, prins van Taranto, nam 1347 tot zijne tweede vrouw zijne nicht Johanna, koningin van Napels, de weduwe van Andreas, wiens dood door L. was bespoedigd. Door Lodewijk I, koning van Hongarije, zag L. zich genoodzaakt het rijk te Verlaten, en nam toen met de koningin zijne gemalin de wijk naar Provence, waar zij verblijf hielden totdat paus Clemens VI hen onschuldig verklaarde aan de misdaad, die hun ten laste gelegd werd. Door de Napolitanen teruggeroepen, lieten zij zich te Napels kronen (1352). Zonder kinderen na te laten stierf L. 1362.

Lodewijk I, hertog van Anjou, tweede zoon van Jan II, koning van Frankrijk, geb. 1339, werd zijns vaders plaatsvervanger als gijzelaar, in de gevangenis te Londen, waaruit hij reeds kort daarna ontsnapte. Tot rijksbestuurder gedurende de minderjarigheid van Karel VI benoemd, hield bij zich met niets anders bezig dan met geld bijeen schrapen, ten einde zich in staat te stellen om bezit te gaan nemen van den troon van Napels, dien koningin Johanna hem in 1380 gelegateerd had. Hij begaf zich werkelijk naar Italië, na zich door paus Clemens VII tot koning van Sicilië te hebben laten kronen (1382); maar hij vond den zoozeer begeerden sicil. troon bezet door Karel van Durazzo, dien hij te vergeefs trachtte te verdrijven; hij stierf 1384.

II hertog van Anjou, zoon van den vorige, geb. 1377, werd door Clemens VII tot koning van Napels gekroond 1390, en stierf 1417, zonder zich in het bezit van zijnen troon te hebben kunnen stellen. Hij had Ladislas tot mededinger, door wien hem de nederlaag toegebracht werd, en dien hij wel is waar op zijne beurt in een veldslag overwon, doch zonder van deze zijne overwinning partij te trekken.

III hertog van Anjou, zoon van den vorige, geb. 1403, erfde zijns vaders aanspraken op den troon van Napels, en werd geadopteerd door Johanna II. Te vergeefs trachtte hij zijne rechten te handhaven tegenover Alfons, koning van Aragon, en na afwisselenden voor- en tegenspoed, stierf hij in de nabijheid van Taranto, te Cosenza, 1434.

Lodewijk I, koning van Spanje, oudste zoon van Filips V, geb. 1707, beklom 1724 den troon, bij de abdicatie zijns vaders; maar na eene regeering van 7 maanden stierf hij, en nu nam zijn vader de teugels van het bewind weder in handen

Lodewijk bijgenaamd de Strenge, hertog van Beieren, paltsgraaf, volgde zijn vader Otto den Doorluchtige op (1253), en stond Neder-Beieren af aan zijn broeder Hendrik XIII. Hij droeg veel bij tot de verheffing van Rudolf van Habsburg, die hem wederkeerig aanstclde als luitenant des rijks over de hertogdommen Oostenrijk en Stiermarken. Maar bij den dood van Rndolf, toen diens zoon Alberlus den keizerlijken troon beklom, koos L. partij tegen hem, en schaarde zich aan de zijde van Adolf van Nassau, die mede naar het keizerschap stond. In 1294 stierf L., na zijne landen gedeeld te hebben tusschen zijne twee zonen (Rudolf en Lodewijk, bijgenaamd de Beier). Laatstgenoemde bracht later (1312) geheel Beieren onder zijn gezag, en werd keizer onder den naam van Lodewijk V (1314).

Lodewijk van Pruisen gemeenlijk genaamd Louis-Ferdinand, geb. 1772, was de zoon van prins Ferdinand van Pruisen, broeder van F'rederik den Groote. Hij volbracht zijne eerste wapenfeiten in den veldtocht der Pruisen in Champagne (1792), droeg er in 1806 veel toe bij dat de oorlog aan Frankrijk verklaard werd, voerde in dien oorlog het bevel over een legerkorps van 9000 man, en leed de nederlaag bij Saalfeld, waar hij de onvoorzichtigheid beging een fransch legerkorps aan te tasten, dat veel talrijker was dan het zijne; hij sneuvelde daarbij (1806).

IV. Verschillende personen.

Lodewijk van Granada, dominicaner monnik. Zie GRANADA (Fray Luis de).

Lodewijk van Gonzaga, Zie het artikel GONZAGA (Lndovico).

Lodewijk van Spanje admiraal van F raukrijk 1341, gesproten uit het geslacht der koningen van Castiliê, was een zoon van Alfons de la Cerda, bijgenaamd de Onterfde; in dienst van Frankrijk, streed L. voor Karel van Blois.en veroverde Guérande op de Engelschen (1342). Hij ontving van den paus den ijdelen titel van koning der Gelukkige eilanden (1344).

< >