koningin van Spanje, zuster van Hendrik IV, koning van Castilie, geb. 1450, trouwde in 1469 met Ferdinand V, koning van Aragonië, en volgde 1474 op den troon van Castilie haren broeder Hendrik IV op, en zulks ten nadeele van Johanna, de weduwe des overledenen konings, wier rechten op den troon betwist werden. Zij had dus de kroon van Castilie te verdedigen tegen Johanna, die geruggesteund werd door den koning van Portugal; doch door de overwinning van Toro, die Ferdinand in 1476 behaalde, bleef zij voor goed meester van het gezag.
Zij richtte de Heilige Hermandad op, gaf 1481 eene nieuwe organisatie aan de Inquisitie, ontweldigde aan de Mooren alles wat deze nog in Spanje bezaten en gaf den genadeslag aan hun rijk door de bemachtiging van Granada (1492). Nu namen Ferdinand en I. de titels aan van koning en koningin van Spanje. Weldra werd aan hunne macht eene groote uitbreiding gegeven door de ontdekkingen van Columbus. Doch te midden van al dien voorspoed werd I. bedroefd door groote huiselijke rampen: zij verloor eerst haren zoon, don Juan, prins der Asturien, toen hare dochter, de koningin van Portugal; en hare andere dochter, Johanna, aartshertogin van Oostenrijk, werd krankzinnig. Zij stierf van verdriet in 1504, na hare dochter Johanna de Krankzinnige en aartshertog Filips (met wien Johanna gehuwd was) benoemd te hebben tot erfgenamen der kroon van Castilie.II. (Maria Louise), koningin van Spanje, geb. 10 Oct. 1830, dochter van Ferdinand VII en diens vierde gemalin Maria Christinc, volgde 29 Sept. 1833 haren vader op den troon, onder regentschap van hare moeder. Deze zag zich echter door de omwenteling genoodzaakt 10 Oct. 1840 afstand te doen, waarop Espartcro tot regent werd gekozen en Arguelles tot voogd over de koningin. Ook dit regentschap werd spoedigomvergeworpen (Julil 843) en koninginI.il meerderjarig verklaard (8 Nov. 1843). Na ernstige moeilijkheden over het huwelijk der koningin kwam dit eindelijk tot stand (10 Oct. 1846) met haren neef Frans d’Assis Maria Ferdinand, zoon van den infant Frans de Paula, uit w’elk huwelijk, behalve drie dochters, de infant Alfons, prins van Asturié, geboren werd 28 Nov. 1857. Onder de regeering van I. II werd de invloed der geestelijkheid van dag tot dag grooler; sedert den onder de leiding van Prim beproefden, doch mislukten opstand (begin van 1866), tot op het oogenblik waarop wij dit schrijven (begin van 1867), staat het trotsche Spanje geheel en al onder het dwangjuk der roomschkatholieke priesterschap, zoodat het domme spaansche volk meer dan ooit gedoemd schijnt om in diepe onkunde en geestverstomping te blijven voortleven, ofschoon zich wel laat voorzien, dat er eerlang eene reactie zal volgen, waardoor Spanje misschien opnieuw het tooneel zal worden van eenen Moedigen burgeroorlog, als het eenige middel om dat land toegankelijk te maken voor verlichting en kerkelijke verdraagzaamheid.
