Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Helvetius

betekenis & definitie

(Claude Adrien), de bekende philosoof der 18e eeuw, die in zijn werk De l’Esprit, (1758) de stelling ontwikkelde, dat de mensch bij al zijn doen en laten bestuurd wordt door eigenbelang. Dit werk werd door de Sorbonne, den Paus en het Parlement veroordeeld, en door den beul verbrand (1759).

Sedert gaf H. niets meer in het licht, reisde in Engeland en Duitschland, en werd overal uitmuntend ontvangen, o. a. 1764 bij Frederik II. Hij stierf 26 Dec. 1771 te Parijs, waar zijn huis de verzamelplaats was van de voornaamste letterkundigen, zooals later het huis van zijne weduwe (vóór haar huwelijk mejufvrouw de Ligneville, geb. 1719, gest. 12 Aug. 1800) te Auteuil het vereenigingspunt werd van geleerden en kunstenaars. Door prins Galitzin werd H.’s werk De l'homme, de ses facultés intellecluelles et de son éducation in het licht gegeven (2 dln. Londen 1772); door Laroche, aan wien H.’s manuscripten gelegateerd waren, werd eene complete editie van zijne werken bezorgd (14 dln. Parijs 1796). H. was geboren in 1715 te Parijs, waar zijn vader (Jean Claude Adrien H.) geneesheer was, en een jaargeld van 10,000 francs genoot, voor eene genezing 1719 bewerkstelligd op den toen nog een kind zijnden Lodewijk XV. De grootvader van H. (AdriaanH., geb. 1661 te 's-Gravenhage, gest. 1727 te Parijs) ontving van Lodewijk XIV een geschenk van duizend louis d'or, voor het ontdekken van de geneeskracht der ipecacuanha.Diens vader (Johan Friedrich H., geb. omstr. 1825 in Anhalt-Cóthen, gest. 1709 waarschijnlijk te ’s-Hage), was 1649 naar Holland gekomen, en daar eerste lijfarts van den prins van Oranje geworden. Deze H. was een ijverig voorstander van de alchimie, en gaf onder meer andere een zonderling werk in het licht over den steen der wijzen, getiteld Vilnius aureus etc. (Amst.1667).

< >