Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Londen

betekenis & definitie

engelsch London, fransch Londres, het oude Augusta Trinobuntiwn of Londinium Augusta, hoofdslad van Engeland en van het geheele Britsche rijk, aan den Teems, is de grootste en volkrijkste stad van geheel Europa, en de voornaamste stad van de geheele wereld, heeft door aanhoudende bijbouwing allengs een aantal dorpen en plaatsen in zich opgenomen, die, ofschoon thans deel van L. uitmakende, hunne oorspronkelijke namen en zelfs hun eigen gemeente-bestuur behouden hebben; meer dan 130 zulke gemeenten zijn van lieverlede aan L. getrokken, zoodat L. tegenwoordig eene gronds-oppervlakte beslaat van circa 8 duitsche mijlen, bebouwd met ruim 300,000 huizen, en volgens de officiëele telling op 8 April 1861 bevolkt met 2,803,034 inw., welk getal (1867) veilig geschat kan worden op 3 millioen zielen. Deze kolossale stad is, om in 't parlement vertegenwoordigd te worden, ingedeeld in 7 kiesdistricten, namelijk City, Westminster, Marylebone, Finsbury, Tower- Hamlets, Southwark, en Lambeth; wat het poiitie-wezen betreft is L. in 4 groote kwartieren ingedeeld ; doch in het alledaagse!) verkeer splitst men L. in zos groote wijken of groepen, te weten :

1) de City, het oude gedeelte der stad, is het middelpunt van L., en tevens het middelpunt van den wereldhandel en van den geld-omzet van alle natiën van den aardbol;
2) Westminster en
3) West-End, het westerdeel van 1,., waar men het hof, den adel, het gouvernement, het parlement, de hoogste rechterlijke collegièn, kortom het nanzienlijkste deel der Britsche natie, als het ware om het hof opeengehoopt vindt;
4) Easl-End, het oosterdeel van L., pas sedert de helft der 18e eeuw ontstaan, en hoofdzakelijk gewijd aan den zeehandel;
5) Southwark, het zuiderdeel van L., evenals EastEnd de wijk voor de zeevaart, en tevens voor het fabriekwezen ; en
6) het Noorderkwartier, dat geheel en al van verschen datum is, en een aantal dorpen in zich opgenomen heeft.

Te midden van hel reusachtige L. zijn groote, heerlijk belommerde openbare parken verspreid, o. a. St.-James-Park, Green Park, Hyde-Park, Kensington-Gardens, Regents Park, Victoria-Park en het nieuw aangelegde, groote Battersea-Park. Vele dier openbare parken en pleinen (squares) prijken met trotsche monumenten.

De wereldstad L. wordt door den kronkelenden loop van den Teems in twee holileu gescheiden, waarvan die benoorden de rivier de volkrijkste en aanzienlijkste helft is, die met de andere helft in gemeenschap staat door middel van kolossale bruggen (meesterstukken van waterbouwkunst), den onder den Teems doorloopenden tunnel, en den 1862 geopenden onderaardschen spoorweg. Gaat deze spoorweg onder den grond door, weder andere van de vele spoorwegen, door welke L. met al de voornaamste sleden en zeehavens des rijks in gemeenschap staat, loopen gedeeltelijk over de huizen heen. Ónmogelijk is liet, in een kort bestek slechts een flauw denkbeeld te geven van de rustelooze bedrijvigheid, die in L. heerscht, verhoogd door de ontelbare stoombooten, welke onafgebroken heen en weer varen op den Teems: voeg bij het spoorwegen stoomboot-verkeer de duizenden omnibussen, vigilantes, snorwagens en rijtuigen van allerlei aard en vorm en grootte, die rusteloos heen en weer rijden door de van tnenscheu-massaas wemelendestraten, waarin ze menigmaal genoodzaakt zijn halt te houden, omdat er geen mogelijkheid is zich voort te bewegen zóó is het machtige L., waar jaarlijks gemiddeld 30,000 groote zeeschepen en 20,000 kustvaarders de haven en de docks in- en uitloopen.

ln den tijd der Romeinen was L. nog slechts eene kleine stad. Toen Erkcnwin het koninkrijk Essex slichtte (526), verhief hij L. tot hoofdstad van zijn rijk, en vestigde er zijne residentie. Onder Alfred den Groote werd L. de hoofdstad van Engeland. Meer dan eens werd L. door ontzettende rampen geteisterd, o. a.: door een buitengewonen hongersnood in 1258: door de pest in 1665, toen er meer dan honderd duizend menschen aan die ziekte stierven, terwijl er in hel volgende jaar (1660) een brand woedde, waardoor over de 30,000 huizen eene prooi der vlammen werden. Ten gevolge van de twee laatstgenoemde rampen, werd de stad nagenoeg geheel en al nieuw opgebouwd, en van dat tijdstip af dagleekent de regelmatigheid en schoonheid, die den aanleg en do bouworde van L. zoo bij uitnemendheid kenmerken. Ten slotte nog dit : L. is de geboorteplaats van Bacon, Milton, Chaucer, Spenser, Prior, Pope, llalley, Th. More, Tcmple, Shaftosbnry, Chesterfield, Th. Browne, Inigo Jones, Hogarth, Pitt, Fox en een groot aantal vermaarde personen meer. Zie voor andere steden, die den naam L. dragen, het art. LONDON.