ook wel genaamd de Heilige linie, eene aaneensluiting der roomsch-katholieke partij in Frankrijk, werd gevormd door Hendrik, hertog van Guise (1576). Oogenschijnlijk had deze L. ten doel de verdediging van hel roomsch-katholieke geloof tegen de ketters; doch het was er eigenlijk op gemunt om Hendrik lil van den troon te stooten; de aanleiding tot het ontstaan van deze L. was hel paciftcatie-edict, door Hendrik Hl te Beaulieu uitgevaardigd ten voordeele der Protestanten.
Het formulier, waarbij deze bond werd ingesteld, werd 12 Febr. 1577 te Péronne onderteekend. Hendrik III was zwak genoeg tot deze L. toe te treden en zich aan het hoofd er van te plaatsen, meenende zoodoende de oogmerken der Ligueurs te zullen verijdelen ; maar al het gezag was feitelijk in handen van den hertog van Guise. Aan het hoofd der Calvinisten stonden de prins van Condé en de koning van Navarre. Te vergeefs trachtte Hendrik UI de beide partijên met elkander te verzoenen ; hij haalde zich daardoor slechts den wrevel der Roomschkatholieken op den hals, die, van dat oogenblik af aan, den hertog van Guise op den troon wilden plaatsen. Deze nog meer geprikkeld door eerzucht dan door ijver voor de zaak, die hjj voorstond, trad in onderhandeling met Filips II, koning van Spanje, en met paus Gregorius Xllf, en maakte zich meester van verscheidene steden; zoodat de zwakke koning, om zijne kroon te redden, genoodzaakt was zich nauwer aan de L. aan te sluiten. Hij vaardigde het bevel uit, dat alle Protestanten Frankrijk moesten verlaten; en in overleg met paus Sixtus V verklaarde hij zijn wettigen erfgenaam, Hendrik van Navarre, die Calvinist was, vervallen van zijne rechten op den troon (1585). Desniettemin was Hendrik lil gehaat bij de Roomsch-katholieken ; en nadat de Protestanten hem bij Coutras (1587) de nederlaag toegebracht hadden, werd hij 1588 (op den Barricadendag) uit Parijs verdreven door den hertog van Guise aan het hoofd der Ligneurs. De Parijzenaars stonden onder de bevelen van 40 burgers, die, bekend als ijveraars voor het Roomsche geloof, door den hertog van Guise waren aangesteld in de zestien wijken der stad, en daarom de Zestien (les Seize) genoemd zijn. Hendrik III hield zich alsof hij zieb met de Ligueurs wilde verzoenen, en riep de Staten-generaal bijeen te Blois, doch liet daar hun aanvoerder, den hertog van Guise, vermoorden (23 Dec. 1588). Deze misdaad bracht geheel Frankrijk tegen Hendrik in opstand ; hij werd in den ban gedaan door paus Sixtus V, en door de Sorbonne van den troon vervallen verklaard; Mayenne, broeder van den hertog van Guise, werd uitgeroepen als het hoofd der L. met den titel van luitenant-generaal des rijks. Er schoot Hendrik III niets anders over, dan hulp te zoeken bij den koning van Navarre; met dezen bracht hij aan de Ligueurs verscheidene nederlagen toe, en was op het punt Parijs weder te bemachtigen, toen hij door een dweepzieken dominicaner monnik, Jacques Clément genaamd, vermoord werd (2 Ang. 1589). Hendrik van Navarre nam toen den titel van koning van Frankrijk aan, onder den naam van Hendrik IV; de Ligueurs van hunnen kant benoemden een schaduwkoning, den kardinaal van (Bourbon, die den naam aannam van Karel X (Jan. 1590). De vijanden, aan wie Hendrik IV gelijktijdig het hoofd te bieden had, waren; Mayenne, de paus, en de koning van Spanje (Filips II), die op het bezit van Frankrijk belust was. Na eenen oorlog, die nog eenige jaren voortduurde (zie HENDBIK IV), en waarin Parijs een noodlottig beleg te doorstaan had, maakte Hendrik een einde aan het bestaan van de L. door zelf het Calvinismus af te zweren (Juli 1593).
