Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 21-10-2021

Comité de salut public

betekenis & definitie

Deze “commissie van openhaar welzijn”, de beruchtste van al de commissien, die gedurende het schrikbewind in Frankrijk zijn opgetreden, werd ingesteld 6 April 1793 bij een door de bergpartij voorgesteld decreet der nationale Conventie, eu oefende langer dan een jaar het hoogste gezag uit in Frankrijk. Het had onder zich staan:

1°. het tribunal révolutionnaire, een zoogenaamd geregtsbof, dat met eene schijnvertooning van regtspleging de ongelukkigen moest veroordeelen, op wie de verdenking viel van de partij der Jacobijnen;
2°. de comités révolutionnaires, ingesteld in alle gemeenten van Frankrijk, om de aanklaglen te ontvangen tegen elk, die verdacht werd niet opregtelijk en warm den nieuwen staat van zaken toegedaan te zijn ; en eindelijk
3°. het comité de sûreté générale, d. i. commissie van algemecne veiligheid, belast met het policie-toezigt.

Aanvankelijk was het C. zamengesteld uit negen leden, gekozen uit de leden der Conventie, en waarvan de voornaamste waren Danton, Barrère en Cainbon. Den 10 Junij 1793 werden nog drie andere leden daaraan toegevoegd, namelijk: St.-Just, Jean-Bon-Sainl-André en Couthon. Naderhand werden ook Robespierre en Carnot, Collot-d’Herbois en Billaud-Varrennes lid van het 0., dat schavotten liet opslaan door geheel Frankrijk, van het eene einde tot het andere. Na zich eerst ontdaan te hebben van de vijanden van het revolutionnair bewind, begon het C. zijne eigene leden te verdelgen, en achtereenvolgend zag men de hoofden vallen van Hébert, Chaumelte, Danton, Camille Desmoulins en anderen. De scheuring eindelijk, die plaatsgreep tusschenRobespierre, Saint-Just, Couthon en de overige leden, en de inhechtenisneming en tereglslelling van de genoemde drie 27 Julij 1794 (9 Thermidor, jaar II) maakte een einde aan het vreeselijke gezag van het C. Het werd niet opgeheven, maar de Conventie liet het C. zich langzamerhand ontbinden. Nadat deszelfs meest geduchte leden waren gevallen verloor hel C. allen invloed, en verdween geheel en al bij de instelling van hel Directoire (1795).