Geographisch- historisch woordenboek

Servaas de Bruin, D. Noothoven van Goor (1869)

Gepubliceerd op 29-11-2021

Robespierre

betekenis & definitie

(F. J.

Maximilien Isid.), geb. 6 Mei 1758 te Arras, zoon van een advocaat, was zelf advocaat in zijne geboorteplaats, toen hjj als afgevaardigde naar de Slaten-Generaal werd gezonden. Reeds spoedig maakte hij als demagogisch volksredenaar en als dagbladschrijver grooten naam, sloot zich met Marat en Danton aan bij de Jacobijnen, door wier steun hij tot lid der Conventie gekozen werd (1792). Gezamenlijk met Danion leidde R. hel proces tegen Lodewijk XVI, verlamde de pogingen der Girondijnen om den koning te redden, stelde in geheel Frankrijk het Schrikbewind in, en zat onafgebroken in de Commissie van openbaar welzijn, die geheel door hem beheerscbt werd, en die dan ook hare bekrachtiging schonk aan de verregaandst revolutionaire maatregelen. Hij bracht 31 Mei 1793 den genadeslag toe aan het federalismns en aan de Gironde, en ontdeed zich reeds kort daarna (16 Germinal jaar II = 5 April 1794) van Danton, zijnen voor hem gevaarlijksten tegenstander. Daardoor alvermogend geworden, opende hij onderhandelingen met Oostenrijk, begon vastheid te brengen in het regeeringsbeleid, en wilde zelfs iets dat den schijn vau godsdienst had in het leven roepen : tot dat einde liet hij door de Conventie het bestaan van het Opperwezen en de onsterfelijkheid der ziel proclameeren (18 Floréal = 7 Mei 1794); ook decreteerde hij openbare feestdagen, in overeenstemming met den nieuwen staat van zaken. Doch bij had den tijd niet om duurzaamheid te geven aan iels hoegenaamd. De gruwelijkste dwingelandij had hij op Frankrijk laten drukken, en zelfs zijne ambtgenooten niet gespaard. Diegenen, die nog leefden, gekrenkt door zijne aanmatiging, of bang voor zijne bedreigingen, vereenigden zich tegen hem; en op voorslag van Tallien, stelde de Conventie (9 Thermidor) R. en zijne voornaamste aanhangers in staat van beschuldiging. Ziende dat hij verloren was, wilde R. vluchten; doch hij werd gevat. Om het schavot te ontgaan, zocht hij door zelfmoord een einde aan zijn leven te maken; doch het pistoolschot, dat hij tot dat einde door een gendarme op zich liet lossen, verbrijzelde slechts zijne onderkaak, en den volgenden dag beklom hij hel schavot, waar bij met 22 zijner medebeschuldigden ter dood gebracht werd (10 Thermidor = 28 Juli 1794). Met zijn dood eindigde hel Schrikbewind; en Frankrijk begon tot verademing te komen. De Oeuvreschoisies de Max. Robespierre zijn in 't licht gegeven door Laponneraye (4 dln. Parijs 1832).(Augustin Bon Joseph), broeder vau den vorige, geb. 1764 te Arras, aauvankelijk insgelijks advocaat aldaar, werd te gelijk met R. geguillotineerd.

(Charlotte), zuster der beide vorigen, en steeds hunne beginselen afkeurende, was arm; door consul Bonaparte werd haar een klein jaargeld toegelegd, dat haar zelfs onder de volgende regeeringen toegestaan bleef tot aan haren dood.