of eigentlijk Chmielnicki, zoon van een naar Ukraine verbannen poolsch edelman, werd hetman der ukrainsche kozakken in hunnen opstand 1637, en bijgestaan doör den khan der Tartaren beoorloogde hij de Polen. Van den dood van koning Wladislaw trok hij partij om eenen inval in het hart van Polen te doen, en door zijne bemoeijingen werd nu (1648) Johan Casimir tol koning verkozen, die hem dan ook erkende als hetman der kozakken, doch zich weldra tegen hem keerde.
Wel was de zegevierende C. nogmaals maglig genoeg om den koning de wet voor te schrijven; maar hij begreep toch dat hij zich niet op den duur zou kunnen handhaven, waarom hij 1654 een traktaat sloot met Rusland, waarbij de ukrainsche kozakken de snuvereiniteit erkenden van den tsaar. Driejaren later (1657) stierf C.; na zijnen dood werd zijn broeder George in zijne plaats benoemd tot hetman, doch nam 1663 zijn ontslag en ging in een klooster.
