kan in chronischen en in acuten vorm optreden, en berust op kouvatten, of op infectie. Het is gekenmerkt door trekkende of stekende pijnen in den loop der spieren en door een min of meer gevoelige stijfheid en moeilijke beweegbaarheid (die op een geringe uitzweeting in de spier zelf of het omhullend bindweefselvlies schijnt te berusten); de huid boven de door rheumatiek aangedane spier is (behalve in zeer acute gevallen) nóch rood, nóch gezwollen, evenmin voelt zij warmer aan dan de omgeving.
De pijnen zijn èf schietend, d.w.z. zij verdwijnen op de eene plaats om op een andere weer op te treden, óf zij blijven tot bepaalde spieren en spiergroepen beperkt. Zeer dikwijls worden de schouderspieren, de hals en de nekspieren door rheumatisme aangetast, zoodat de bewegingen van het hoofd moeilijk worden en de zieken het laatste stijf en zelfs geheel onbeweeglijk houden (z.g. stijve nek of torticollis rheumatica); worden de hals- en nekspieren slechts aan één zijde aangetast, dan wordt het hoofd daarenboven naar die zijde gebogen gehouden (z.g. scheeve nek).Andere lievelingsplaatsen van het S. zijn de tusschenribsspieren (waardoor de ademhaling bemoeilijkt en borstvliesontsteking nagebootst wordt), en vooral ook de lagere rug- en lendespieren, waardoor het bukken en oprichten verhinderd wordt (spit, lumbago). In sommige gevallen is S. een acuut, na een kort verloop verdwijnend lijden; dikwijls neemt het evenwel een chronisch karakter aan. Een aantal gevallen van spierpijnen, die aanvankelijk voor rheumatisch gehouden waren, blijken later op diepere oorzaken, b.v. aandoeningen der buikorganen of der wervels, enz., te berusten. Het voorkomen van werkelijke anatomische afwijkingen in de aangedane spieren (verhardingen, rheumatiekeelt), behoort tot de hooge uitzonderingen. De z.g. rheumatische spierpijnen, die bij drinkers (alcoholisten) veel voorkomen, berusten op een aandoening
der periphere zenuwen.
Behandeling: zweetkuur (dampbad), krachtige huidprikkels (mosterdpap, prikkelende inwrijvingen, electrische borstel), doelmatige massage (strijken en kneden van de pijnlijke spieren) ; aspirine, pyramidon enz. werken dikwijls zeer gunstig. Om een herhaling te voorkomen is het aan te bevelen de huid te harden door koude baden, wasschingen en afwrijvingen. Of en in hoever S. met gewrichtsrheumatisme in verband staat, is nog niet uitgemaakt; slechts betrekkelijk zelden neemt men waar, dat personen, die vatbaar voor S. zijn, ook aanvallen van acuut gewrichtsrheumatisme krijgen.
