Ewoud Sanders woordenboeken

Ewoud Sanders (2019)

Gepubliceerd op 20-02-2019

beeldschermtachograaf

betekenis & definitie

Ongeveer veertig procent van de ruim 2,5 miljoen mensen die dagelijks achter de computer zitten, heeft last van klachten aan nek, schouders, armen, handen en vingers, kortweg RSI (repetitive strain injury). Volgens de wet mag iemand niet meer dan zes uur per dag met een computer werken, maar uit onderzoek blijkt dat een kwart van de beeldschermwerkers veel langer achter de pc zit.

Om de kans op RSI te verkleinen presenteerde FNV Bondgenoten op 15 juni 1999 een computerprogramma dat registreert hoe lang en hoe intensief een werknemer op de computer werkt. Het gaat om een programma dat het aantal toetsaanslagen en muisbewegingen opslaat. Die bewegingen worden verschillend waargenomen: een harde aanslag geldt als intensiever dan een lichte, dubbelklikken met de muis is intensiever dan een enkele klik. Neemt het programma waar dat er te lang en te intensief achter het scherm werk is verricht, dan waarschuwt de computer met licht- en geluidssignalen. Een oranje lampje betekent gevaar, bij rood zit iemand al in de gevarenzone.

De FNV presenteerde het computerprogramma, dat is gemaakt door E. Lambooy, als een beeldschermtachograaf. Die naam werd verzonnen door Jan Warning, hoofd Kwaliteit van de Arbeid. Warning gebruikte het woord op 10 maart 1998 voor het eerst in een intern rapport, getiteld De beeldscherm-tachograaf. Als voorbeeld had hij het apparaat voor ogen dat de vrachtwagenbestuurder dicteert wanneer hij moet pauzeren.

In de vele krantenberichten over de beeldschermtachograaf verzonnen journalisten allerlei alternatieven, zoals anti-RSI-tachograaf, muisalarm, muisarmalarm, muisarmbestrijder, muisarmtachograaf, pc-tachograaf en RSI-tachograaf. Maar Warnings vondst komt sindsdien het vaakst voor en maakt waarschijnlijk de meeste kans, ook omdat het woord duidelijk en correct is, hoewel een tikkie lang. Overigens schuiven sommige woordenboeken Warning ook de uitvinding van het woord muisarm in de schoenen, maar zelf ontkent hij dit ten stelligste. Sinds 1996 houdt hij zich intensief met RSI bezig. Het woord muisarm bestond toen al zeker twee jaar (kop in het Algemeen Dagblad van 12 januari 1994 ‘Computer leidt nu ook tot muisarm’).

De beeldschermtachograaf blijkt een succes. In november maakte de FNV bekend dat het computerprogramma al op 60.000 werkplekken is geïnstalleerd. Mogelijk kan het helpen een einde te maken aan de muisarmplaag, een woord dat in 1999 werd gemunt door de Volkskrant.