(Al of niet geheim of heimelijk) Toilet. Reeds opgetekend in de zeventiende eeuw (de Nederlandse dichter Constantijn Huygens schreef destijds: ‘Waer voor dient eigentlick een heimelick gemack? Voor heim’lick ongemack.’) maar thans verouderd. Vroeger vaak in de verkleinvorm. Synoniemen zijn o.a. bestekamer*; kleinste* kamertje; latrine*; nummer* honderd; zekere* plaats.
Eigenlijk een plaats die men niet graag noemt, en die men met een schijn van geheimzinnigheid bezoekt. Vgl. Frans ‘lieu secret’. Bij ons werd de zeventiende-eeuwse benaming ‘secreet’, naast het synoniem ‘kackhuys’, steeds beschouwd als erg plat en dus zeker geen eufemisme, alhoewel afkomstig van het Franse ‘secret’ (geheim) en vandaar verwijzend naar een ‘geheim vertrek’. Vgl. ook het Franse ‘commodité’; ‘lieu d’ aisance’.
Ik heb eens op een heimelijk gemakjen geweest, daar stond de heele historie op van Joseph en zijn broeders.
E. Bekker, weduwe Wolff: Historie van Mejuffrouw Cornelia Wildschut, of de Gevolgen der opvoeding. 6 dln. 1793-1796
Nee, wie wil dat op het gemak de zaken soepel verlopen, moet op de vier v’s letten: vezelrijke voeding en voldoende vocht.
Trouw, 2 8-08-99
