(Vaerne of Langaardenburg). Verdwenen dorp en parochie ten zuidwesten van de stad IJzendijke, aan de Belgisch-Nederlandse grens, gemeente Oostburg; herbouwd in een nabij gelegen plaats (nu het grensdorp → Waterland-→ Oudeman).
Het was een moerparochie welke haar ontstaan te danken had aan ontginningen. Vlak bij de Proosdij → Elmare verrees in 1229 de kerk ter ere van Sint-Nicolaas. Het dorp verdronk in 1377. Restanten van de kerk en het kerkhof zijn ter plaatse nog in de grondaanwezig. De toevoeging ’in varne’, in de volksmond ook ’in de varent’, is wellicht een verbastering van ’in Averno’. Een oud rijmpje luidt: Sint Jan in Eremo/Sint Laurens in Deserto/Sint Nicolaais in Averno/Sint Margriete in Orco. Als verklaring wordt gegeven: Sint Jan in armoede, op schrale moerassige gronden, Sint Laurens in de woestijn der bossen, waarmee de bodem aldaar overdekt was. Sint Nicolaas in het hof of de spelonk, de lage drassige gronden en Sint Margriete in de hel, de zware klei, die het eerst de aanval van de zee te verduren had (Roos). De Latijnse benamingen echter wijzen op een verlaten gebied: eremus (woestijn), desertum (verlaten streek, woestijn, wildernis), Avernus (naam van een meer in Italië, waar men zich de toegang tot de onderwereld dacht) en Orcus (onderwereld), zodat bovenstaande verklaring wel te denken geeft. Veel waarschijnlijker is dat ’in de varent’ afgeleid is van varente, varnte, varmte, vaarnte met welke woorden men onkruid aanduidt, zoals bijv. in dit voorschrift: Die dat goede land wil zaeyen, moet eerst dat quade cruud afmaeyen als distelen, varent, dat tander graen hopelic moghe daer inne staen.
In een oorkonde (1252) van gravin Margaretha duikt voor het eerst ook de naam Langaardenburg (Lancardenburgh) op. De naam is ontstaan doordat in Sint-Nicolaas schepenen uit Aardenburg waren aangesteld om recht te spreken volgens het recht, dat in hun stad gold. Enige tijd moet Langaardenburg een eigen schepenbank en dus stadsrechten hebben gehad, want de plaats komt voor onder de ’smalle steden’ in het Transport van Vlaanderen (1309).
LITERATUUR
Gottschalk, Historische geografie 1.5,70. Roos. Woordenboek. Verwijs en Verdam, Middelnederlands Woordenboek.
