Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

MILL EN SINT HUBERT

betekenis & definitie

gemeente in het Noordoosten van Noord-Brabant. gelegen tussen Uden en Boxmeer en bestaande uit de dorpen Mill, Sint Hubert, Langenboom en Wilbertoord en een aantal buurtschappen en gehuchten, w.o. De Boer, Bruggen, Meren, Vilheide en Z.-Carolina.

Mill en Sint Hubert telt 10.300 inwoners (1984) en heeft een oppervlakte van 5113 ha. Ze grenst aan de gemeenten Grave. Beers, Haps, Wanroij, Uden. Zeeland en Schaijk.

Wapen: In blauw het beeld van Sint Willibrordus, met op de uitgestoken linkerhand een kerk met toren; in de rechterhand de bisschopsstaf, staande op een losse grond, alles van goud (1817); de gemeente gebruikt het wapen met een kroon van vijf bladeren en vier parels, met aan weerskanten een schildhoudende leeuw.

Geschiedenis: Mill is een Peeldorp gelegen in de zogenaamde Centrale Slenk, een brede verzakking in de opbouw van Brabant, die begeleid wordt door hoogterras-afzettingen. die in het oosten afzonderlijke stukken vormen, o.a. die van Mill en Oploo. vermoedelijk uit de tweede Ijstijd. Mill maakte van oorsprong deel uit van het Land van Cuijk. en behoorde daarvan tot het Nederambt.

Op het einde van de Middeleeuwen, in 1474. wordt een adellijk huis onder Mill genoemd, waarmee vermoedelijk het nog bestaande kasteel Aldendriel wordt bedoeld. Het kasteel was toen eigendom van Bartholdt van der Voort; een deel van het huis werd in 1648 bewoond door de pastoor van Mill. dat al veel eerder over een kerk beschikte, die in de reformatietijd in beslag werd genomen. Vanaf 1648 tot in 1744 toe werden de godsdienstoefeningen, aanvankelijk zeer in het geheim, op het kasteel gehouden.

Aldendriel is vermoedelijk lange tijd in hel bezit van de familie Van der Voort gebleven. In 1 754 was het kasteel eigendom van baron van Dongelbergh. die zijn bezittingen in Mill verkocht aan Graaf Pas de Feuquiéres te Well. Hij liet voor het Millse kasteel een poortgebouw zetten. Door erfenis werd Baron de Liedel te Well de nieuwe ,,heer” van Mill.

Het huis werd omstreeks 1912 gekocht door de burgemeester van het dorp. H. Verstraaten. Het heeft nog in 1955 en in 1962 in de bedoeling gelegen er een gemeentehuis van te maken, maar beide keren weigerde een meerderheid van de raad het kasteel aan te kopen. In 1964 werd het kasteel gerestaureerd.

Ontginningen: In 1864 werd van de Princepeel onder Mill, een oppervlakte van 580 ha veen en heidegrond aangekocht door Nering Bögel. die er op grote schaal met ontginningen begon. In dit verband was het van belang, dat de provinciale grintweg en de spoorlijn van de Brabants-Duitse Spoorwegmaatschappij door de Princepeel en langs Mill aangelegd werden. In 1888 ging de ontginning over naar een n.v,, die onder leiding stond van Dominicus van Ophoven. Omstreeks 1908 was het geheel in cultuurgrond veranderd. De internationale spoorlijn was al lange tijd buiten gebruik, toen in 1940 de Duitsers van de lijn gebruik maakten door er een pantsertrein over te sturen (zie: Peel-Raamstelling).

Monumenten: In Mill het gedeeltelijk omgrachte kasteel Aldendriel (eerste helft 17de eeuw), ruïne van een 1 5de-eeuwse gotische kapel en een stenen beltkorenmolen (1847); in Sint Hubert een deels 1 5de-eeuwse gotische kerk en een stenen beltkorenmolen (1878). De gemeente heeft uitgebreide bosgebieden (500 ha) met fiets- en wandelroutes. Overheidsinstellingen e.d.: gemeentehuis. Kerkstraat 1. Mill; politiebureau: Hoogveldseweg 10, Mill; postkantoor: Kerkstraat 3. Mill, Waterschap.

De Maaskant, Raadhuislaan 30, Oss. Nutsbedrijven: gas: Obragas. Havenweg 1. Helmond; water: waterleidingmij. Oost-Brabant n.v.. Boxmeer; elektriciteit: PNEM n.v.. Veldweg 33a, Cuijk.

Onderwijs: Mill, Sint Hubert. Langenboom en Wilbertoord hebben alle een school voor basisonderwijs. in Mill is bovendien een MAVO, een IHNO en een LTS.

Sportaccommodatie: Openluchtzwembad Erica; sportcomplex Juliana.