Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

LOON OP ZAND, KASTEEL VAN

betekenis & definitie

kasteel, stammend uit de dertiende eeuw, maar nu grotendeels verdwenen. Van het oorspronkelijke gebouw is alleen nog een overwelfde kelderverdieping over als restant van de Middeleeuwse donjon, waaraan na een beleg in 1571 nog een stuk werd aangebouwd.

Het huidige kasteel van Loon op Zand is een door grachten omgeven rechthoekig gebouw, dat in 1777 op de oude kelderverdieping werd opgetrokken, gedekt door een wolfsdak met klein klokketorentje.De heerlijkheid Loon opt Sant oft Venloon werd in 1269 door hertog Jan 1 van Brabant uitgegeven aan ene Willem van Horn. Het kasteel is met name eind zestiende eeuw herhaaldelijk door Staatse en Spaanse troepen belegerd, beschoten en ingenomen. In de zeventiende eeuw gaf de heer van Loon op Zand de katholieken, die hun kerken hadden moeten afstaan, gelegenheid om op het kasteel de mis bij te wonen, eerst in de slotkapel, daarna in de bij de burcht gebouwde schuurkerk; dit tot in begin negentiende eeuw de kerk in het dorp aan de katholieken werd teruggegeven.

Toen de laatste bewoonster, mevrouw Ten Horn, in januari 1984 was overleden, werd kort daarop de gehele inboedel geveild. Het kasteel zelve was in 1978 in handen gekomen van Jan Lemmens, belegger in onroerend goed. Deze verkocht het in 1985 aan twee antiquairs. Bron: A. van Oirschot, Middeleeuwse Kastelen van Noord-Brabant, 1981.