(Fr.: balstien). Alle tijdens het pleistoceen door het Scandinavische landijs hier gebrachte stenen.
Sommige zeer groot. De meeste Nederlandse Z.en komen uit Zweden, maar ook uit Noorwegen, Finland, van de bodem van de Oostzee en van dichterbij gelegen gebieden.Daar Scandinavië voor een groot deel uit kristallijne gesteenten bestaat, vinden wij deze ook het meest. Z.en van sedimentaire gesteenten, soms met fossielen, zijn er weinig. Rood keileem bevat gewoonlijk fossielhoudende kalkstenen, o.a. in de kliffen. Vergelijkende studies van Z.en en de vaste gesteenten leren iets over de herkomst en de bewegingsrichting van het landijs. De Z.en van het normale keileem zijn meest Westbaltisch, die van het rode keileem meer Oostbaltisch. Het rode keileem zit als schollen in het normale keileem, zodat deze schollen zelf een soort ‘samengestelde Z.’ vormen.
Wrsch. zijn ze door het landijs onderweg uit oudere morenes opgenomen. De Z.en werden vroeger bijv. in de Wouden gebruikt voor funderingen, o.a. van kerken en schuren, voor versterking van de zeedijken en voor wegenaanleg (keikloppen). Ook spelen ze een rol in de folklore (Poppestien, Blauwe Stien).
Zie: Natura (1941), 70-89; P. Schuif en B. Boelens, Fossielen uit noordelijke Z.en (1949).
