Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

DEEL

betekenis & definitie

a. naam voor enkele wateren (Oudfr. dela, delven);

b. oude aanduiding voor een grietenij, nu nog voortlevend in vele namen van Fr. gemeenten. Mogelijk wijst dit woord op ‘onderdeel van een groter geheel’, bijv. van een district, zie Delf.

Zie: Fr. Plaknammen VIII (1956), 61; Winkler, Naamlijst, 60; Schönfeld, Waternamen, 175-176.

Deelsboeken of procuratieboeken. Tijdens de Republiek de kern van de grietenij-administratie. Hierin meestal de rekeningen der D. -kosten, de akten van de verkiezingen en allerlei andere bestuurshandelingen van het grietenijbestuur.

Deelskosten. Tot de Franse tijd het inkomen van de grietman, sedert de 16de eeuw uit een omslag over de florenen en uit wat het consent opbracht. In de 18de eeuw ca. f 2000. De grietman moest echter verschillende kosten zelf dragen (bijv. verblijfkosten van afgevaardigden op de landsdag, traktementen van bijzitters en secretaris, onkosten op stemdagen, huur rechtkamer, uitgaven voor criminele justitie), te zamen begroot op ƒ 1320. Er kwamen veel misstanden voor.

Zie: V.A. (1890), 148-175.