Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

SPELLING

betekenis & definitie

(van het Fries). De S. van het Oudfr. richtte zich aanvankelijk naar het Latijn (bijv. lange klinkers door één letterteken aangeduid); later kreeg de Nederlandse S. invloed.

Gysbert Japicx vormde zich een eigen systeem; hij moet een scherp onderscheidend gehoor gehad hebben, maar zijn medeklinkers-S. heeft te veel overtollige elementen.Toen in de 19de eeuw een nieuwe schrijftraditie ontstond, ontwierp J. H. Halbertsma een vrij dicht bij de Hollandse S. aansluitend systeem (1834); later week hij daarvan af en liet de etymologie meer spreken. A. Telting wilde (1840) meer het Oudfr. als uitgangspunt nemen; H. S.

Sytstra ging consequent in die richting door en hoopte zo ook een brug te slaan naar Oost- en Noordfrl. Zijn systeem werd na zijn dood verlaten. Ph. v. Blom (leerling van M. de Vries) pleitte voor een S. op grond van de ‘tegenwoordig gesproken taal’ (1860). G. Colmjon zag het gevaar van S.-chaos en drong (Forjit my net, 1875) aan op een commissie, die een systeem zou ontwerpen, waaraan ieder zich te houden had.

Deze‘Selskipskommissie’kwam tot de S. (1879), die het-ondanks aandrang tot vereenvoudiging, vooral van J. J. Hof tot W.O. II heeft uitgehouden.

In 1945 heeft een nieuwe commissie de S. vereenvoudigd. Op dit ogenblik dringen vooral de onderwijzers van de Fr. scholen aan op dieper ingrijpende vereenvoudiging.

Zie: Forienfâldigingfan de Fr. stavering (1945); Tinkboek Selskip.