Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

BOS

betekenis & definitie

Frl. was in 1942 met 6336 ha B. (d.i. 1,8 pct. van de opp.) een B.-arme prov. Sedert is dit percentage iets toegenomen, maar het blijft relatief laag (Nederland 7,6 pct.).

Toch bepaalt het B. in een deel van Frl. het landschapkarakter ( de Fr. Wouden!), maar op klei en veen ontbreekt het dan ook vrijwel.

In 9 van de 44 Fr. gem. is meer dan 1 pct. B.

Het zijn: Vlieland met 5, Terschelling 5,2, Ameland 2,6, Gaasterland 10,8, Doniawerstal 1,7, Heerenveen 3,6, Opsterland 5,6, O.-Stellingwerf 8,3 en W.-Stellingwerf met 1,4 pct. Oer-B.en, gegroeid buiten invloed van de mens, kent Nederland niet, en de Fr.

B.en zijn betrekkelijk jong. Zelfs is er nergens B. dat in samenstelling overeenkomt met het type dat zich van nature daar zou ontwikkelen; het is dan ook botanisch arm.

Slechts in de houtwallen van het Z.O. groeien enkele planten die hier in oud loofhout-B. zouden horen, bijv. de B.-anemoon.Met de aanleg van het Rijster-B. zou 1650-1700 begonnen zijn. Verder is haast alle B. jonger, veel uit de 19de en 20ste eeuw. De cultuurB.en worden onderscheiden in opgaand B. van naaldhout (47 pct.), van loofhout (11 pct.) en in hakhout (42 pct.). Van het Fr. B. behoorde in 1942 32 pct. aan de staat (Nederland 15 pct.), 10 pct. aan gem., verenigingen of stichtingen van algemeen nut, (Nederland 21 pet) en 58 pct. aan particulieren (Nederland 64 pct.). Het percentage staats-B. is in Frl. naar schatting na 1942 nog toegenomen tot ca. 40 pct.

Deze geringe B.-opp. valt in haar betekenis voor de gemeenschap echter niet te onderschatten. Economisch heeft het B. als houtproducent direct betekenis, maar betrouwbare cijfers daaromtrent ontbreken helaas. Landschappelijk heeft het B. op duinen en zandverstuivingen (eilanden, Appelscha) de verstuiving van de grond (erosie) beteugeld, en als rem op de windkracht het klimaat milder gemaakt. Hygiënisch neemt men aan, dat o.a. de patiënten van Beatrixoord (juist hierom in de Appelschaaster B.en) profiteren van het B. Recreatie en ontspanning zijn in onze tijd nodig als brood. Het B. heeft daarom grote waarde.

Vooral Appelscha, Rijs en Beetsterzwaag-Olterterp bezoekt men met dit doel. Sociaal biedt het B. enige werkgelegenheid, vooral in de wintermaanden.

Zie: De Nederlandsche Boschstatistiek (1946); De Plaats van het B. in de Nederlandse samenleving, Versl. Med. Min. Landbouw, V. & V. (1954), no. 2.