Bibliotheek der Franeker Hogeschool, zie Hogeschool.
Provinciale bibliotheek van Friesland. (P.B.)
Gevestigd in de Kanselarij te Lwd., gesticht 1844, voor het publiek geopend 1852. Zo behield het prov. bestuur de B. van de Franeker univ. (158518x3) en van het rijksatheneum (1815-43). Bij de Franeker collectie 1844 in bruikleen aan het rijk werd die van het gouvernementshuis gevoegd, waaronder de boeken van de oude kwartieren en van de steden. De verzameling is door schenkingen en aankoop regelmatig aangevuld. Zij bevat thans ca. 200000 dln. Belangrijke collecties: de ‘Bibliotheca Brouweriana’, van Seerp Brouwer, geschonken 1856; de ‘Bibliotheca Frisica’ van J.
H. Halbertsma (vgl. Lijst der boeken aan de Provinciale B. van Frl. geschonken door J. H. Halbertsma in 1865); de boekerij van het ‘Selskip for Fryske tael- en skriftekennisse’, geschonken 1897; die van het Hof van Frl. (‘Hof-B.'), in bruikleen sedert 1917 (vgl. ‘Catalogi duo instructissimae bibliothecae quae est in suprema Frisiorum curia’, 1776); de B. van F. Buitenrust Hettema, geschonken 1923 (vgl. Aanwinsten der
P. B., 1923, 1924 en 1925); de verzameling P. H. Meekhof Doornbosch, verworven 1933; de OeraLinda-Boek-collectie. Van de handschriften moeten worden genoemd een Aulus Gellius, Noctes Atticae, (9de-eeuws perkament), en de collectie-von Richthofen, verworven 1923 (aan de uitgave van deze tien
O.Fr. handschriften wordt gewerkt).
Bibliothecarissen (tot 1924 tevens prov., c.q. rijksarchivaris): J. van Leeuwen (1849-57); T. R. Dijkstra (1858-62); E. Verwijs (186268); G. Colmjon (1868-86); J. L.
Berns (1886-1921); H. A. Poelman (1921-24); G. A. Wumkes (1924-41); S. Douma (1941-heden).
De P.B. staat tussen univ.-B en openbare lees-B. in. Minder wetenschappelijk dan de univ.-B.: zij laat detailstudies vaak buiten beschouwing vooral bij geneeskunde en natuurwetenschappen - en streeft naar het bezit van handboeken, naslagwerken, en algemeenoriënterende literatuur. Minder populair dan de openbare lees -B.en, omdat zij geen romans uitleent, en geen zeer eenvoudige literatuur bezit. Op het gebied der Fr. taal- en letterkunde en der Fr. geschiedenis, zeer ruim genomen, streeft de P.B. naar volledigheid. Publikaties: Nieuwe cat. der Provinciale B. van Frl. Tweede gedeelte, Rechtsgeleerdheid, kunsten en wetenschappen, fraaije letteren en geschiedenis; vervaardigd door J. van Leeuwen (1854); Systematische cat. der P.B. van Frl., eerste tot vijfde gedeelte (1871-81); Alfabetisch register (1887); Vervolg (1897), 7 dln.; Aanwinsten (jaarlijkse lijsten) (1889-1946); Twee-maandelijks Bulletin (1947-heden); Cat. der Fr. taal- en letterkunde en overige Fr. geschriften (1941); J.
J. Kalma, Thet Oera Linda Bôk. Bibliografie (1956).
Zie: S. Douma, Bij het 100-jarig bestaan van de B. van Frl. (1952).
Stedelijke bibliotheek, Leeuwarden (S.B.) (ten raadhuize aldaar). Gevormd door W. Eekhoff, archivarius der gem. (ca. 1840), door diens opvolgers beheerd, o.m. A. van der Minne (1933-45) die grote uitbreiding aan de verzameling heeft weten te geven. DeS..B. bevat thans ca. 10000 titels, vnl. werken door auteurs die te Lwd. geboren zijn of daar geleefd hebben, Leeuwarder drukken, handels- en verenigingsdrukwerk, waaronder vele tijdschriften, enz. Voorts een ruime hand-B. op het gebied der Nederlandse, speciaal Fr. plaatsbeschrijving en geschiedenis, administratieve wetenschappen e.d. Naast enkele incunabelen zijn vele handschriften aanwezig, alsmede een collectie pamfletten.
Zie: Cat. Sted. B. van Lwd.; Jaarverslagen met aanwinstenlijsten van Gemeentearch. en Sted. B.
