Tak van kunstbeoefening, zowel beroepsmatig als amateuristisch bedreven, zie: →Beeldende kunst.
Bekende, uit de Zaanstreek afkomstige, schilders waren in vroeger eeuwen Jacob Cornelisz van →Oostsanen (omstreeks 1470-1533) en Pieter Jansz →Saenredam (1597-1665). In de 19e en 20e eeuw heeft een groot aantal kunstschilders in onze streek gewerkt. Buitenlandse artiesten raakten geboeid door het landschap, de bedrijvigheid en de kleurige houtbouw. Van hen is Claude →Monet de bekendste. Het aantal in de Zaanstreek geboren en langere tijd gewerkt hebbende kunstschilders beloopt ettelijke honderden; van ongeveer 200 zijn de namen in deze encyclopedie opgenomen. Ook nu nog zijn er enkele tientallen kunstschilders in de streek gevestigd.
Van de vorige en huidige generaties kunstenaars kregen slechts enkelen landelijke bekendheid, zoals Cees →Bolding en Jan Adam →Zandleven. Voor de meeste Zaanse kunstschilders bleef de belangstelling echter beperkt tot de eigen regio. Van enkelen, bijvoorbeeld vader en zoon Willem en Chris →Jansen, zijn in hun woonplaatsen grote verzamelingen opgebouwd. De indruk bestaat dat het kunstenaarschap van een aantal Zaanse schilders ondergewaardeerd is gebleven, mogelijk doordat musea in onze omgeving nauwelijks of geen aandacht geven aan beeldende kunst. Afgezien van schilderkunstige kwaliteit bezitten vele vroeger in de regio gemaakte landschapschilderingen een belang van topografische aard, zie →topografie.
Naast professionele kunstenaars zijn er zeer velen die de schilderkunst in vrije tijd en als liefhebberij beoefenen. Een aantal van hen vormde enkele schilderskringen, waarvan de Zaanse schilderskring de oudste en de bekendste is. In tegenstelling tot de amateurschilders hebben de beroepskunstenaars, ondanks enkele pogingen tot oprichting van een vereniging, blijkbaar nooit de behoefte gevoeld aan een duurzame eigen organisatie binnen de Zaanstreek.
