Encyclopedie van de Zaanstreek

Eindredactie Jan Pieter Woudt & Klaas Woudt (1991)

Gepubliceerd op 02-10-2020

Handel

betekenis & definitie

In de economie de bemiddeling tussen de voortbrenging en het verbruik van goederen, de handeling van kopen en verkopen. Veel Zaanse ondernemingen zijn als handelsactiviteit begonnen, waarna er door voorwaartse of achterwaartse integratie een industriële onderneming ontstond, eertijds veelal gebaseerd op het gebruik van molens.

Echt grote handelshuizen heeft de Zaanstreek vrijwel niet gekend, daarop bestaat één uitzondering: de ➝ houthandel. In deze sector neemt de Zaanstreek al vele jaren een vooraanstaande plaats in; Zaandam was altijd een van de belangrijkste houthavens van ons land.Handel omvat een omvangrijk gebied met veelsoortige activiteiten. In de ➝ groothandel en de tussenhandel kent men vele eenmanszaken van personen die voor één of meerdere bedrijven als handelsagent optreden. Daarnaast is er de detailhandel, die in de streek als filiaal bedrijf Albert Heijn (zie: ➝ Ahold), Simon de ➝ Wit tot grote bloei kwam.

In 1988 stonden bij de ➝ Kamer van Koophandel en Fabrieken voor de Zaanstreek in totaal 1364 detailhandelsondernemingen ingeschreven. Hiervan werden er 400 als eenmansbedrijf gedreven, en hadden er meer dan 500 niet meer dan vier personen in dienst. In 150 ondernemingen werkten tussen de vijf en de negen personen. Het is duidelijk dat de detailhandel kleinschalig wordt bedreven. Datzelfde geldt voor de groothandel en de tussenhandel. In totaal waren 575 ondernemingen bij de Kamer van Koophandel ingeschreven.

Daaronder waren 155 eenmansbedrijven, 130 met twee tot vier personen en 74 met vijf tot negen werknemers. Slechts één bedrijf had meer dan honderd werknemers in dienst.

Omzetten van handelsbedrijven zijn moeilijk aan te geven, zeker voor wat betreft de groothandel en de tussenhandel. Vaak zijn de omzetten sterk wisselend en is er geen vast patroon te herkennen.

Zie voorts: ➝ Economische geschiedenis.

C. van Dalsem.