In de economie dat deel der produktie dat, in tegenstelling tot die in fabrieken. zonder tussenpersonen tot stand komt. Er is een onmiddellijke verhouding tussen producent en consument, kenmerkend is dat de ambachtsman het produkt geheel vervaardigt of tenminste voor een groot deel.
Terwijl vroeger een aanzienlijk deel van de produktie ambachtelijk werd vervaardigd, is de taak van de ambachtsman sinds de 19e eeuw steeds meer door de industrie overgenomen. In dit proces heeft de Zaanstreek, als een der eerste industriegebieden, sinds het begin van de 17e eeuw een rol gespeeld, men denke in dit verband aan de talrijke industriemolens (zie: “Molen-industrie).Van de specifieke Zaanse ambachten is weinig bewaard gebleven. Er is nog één molenmakerij. Andere ambachten, zoals bijvoorbeeld de kopergieterij ten behoeve van de witpapiermolens, zijn verdwenen. De zevenmakerij is geïndustrialiseerd, de harenmakerij wordt nog in een enkele oliemolen bedreven. Ondanks voortgaande industrialisatie is het ambacht evenwel niet geheel uit de samenleving verdrongen. Zolang er behoefte bestaat aan produkten met een (min of meer) persoonlijk stempel, zal er ook ambachtelijke produktie blijven bestaan.
In deze zin heeft het ambacht nog een sociale en culturele betekenis. De zelfstandigheid van de ambachtsman, alsook de aan zijn werk toegekende persoonlijke, soms kunstzinnige, vorm bleef voldoende boeiend, zodat de kleinschalige ambachtelijke produktie met geheel verdween. Door beurzen en tentoonstellingen (tegenwoordig vooral ook op folkloristische markten enzovoort) worden de soms zeer oude ambachten in de publieke belangstelling gehouden Op de Zaanse Schans worden ten onrechte kaas- en klompenmakerij alsmede tingieterij als specifiek-Zaanse ambachten gedemonstreerd. De ambachtelijke “molenmakerij, vroeger door een aantal bedrijven uitgeoefend, wordt thans nog door één kleine onderneming voortgezet, de molenmakerij Saendijck bv aan de Lagedijk (nr. 122) te Zaandijk. Zie ook: “Economische geschiedenis 3.10.5.
