Hoewel de definitie van E. soms zeer ruim is (tot en met goederen en in de buurt van Paramaribo plantages) worden tot E. in engeren zin gerekend onpersoonlijke, meestal ter beurze verhandelbare, rechten op kapitaal: obligaties ←, aandeelen certificaten ← van beiden (* administratiekantoor), depotbewijzen van beleggingstrusts (zie:Investmenttrust), voorloopige bewijzen (recepissen) of deelbewijzen (scrips) van- en voorkeursrechten op deze stukken als claims, warrants, enz. Inschrijvingen Grootboek Ned.
W. Schuld en aandeelen op naam worden eveneens tot de E. gerekend.
Hypotheekgrossen en handelspapier (wissels, enz.) vallen er buiten. De E. zijn één der belangrijkste vormen van kapitalistisch bezit en van de bronnen van arbeidsloos inkomen.
Zij vormen eenerzijds één der gemakkelijkste en ruimste mogelijkheden tot belegging (omzetten van geld in kapitaal), anderzijds een belangrijke mogelijkheid van crediet op lange termen (beleggingscrediet), terwijl door de gemakkelijke verkoopbaarheid het in E. belegde geld van den afzonderlijken belegger niet langdurig gebonden behoeft te zijn. De E. verwerkelijken tegelijkertijd met de mobilisatie van de beschikbare middelen voor productieve doeleinden een scheiding tusschen de eigendomsrechten en de materiëele grondslag daarvan, waardoor overdracht van de eerste de laatste niet beroert en stabiliteit van het productieapparaat met de grootst mogelijke beweeglijkheid van de eigendom gepaard gaat.
Zij verwerkelijken tevens op groote schaal een ver doorgevoerde scheiding van eigendom en leiding van de onderneming en verleenen het bezit tenopzichte van deze een volkomen onpersoonlijk karakter. Voor het meerendeel van de E.-bezitters staan de E. volkomen los van de onderneming, als geheel zelfstandige waarde en bron van inkomsten, die geheel op zich zelf wordt verkregen of vervreemd.
Zij zijn als zoodanig beleggings- of speculatie-object of combinatie van deze beide in de speculatieve belegging, zonder meer.De E. worden in de regel door bemiddeling van een bank ter beurze verhandeld. Officiëele noteering (zie:Beurs) en een ruime markt voor de courante fondsen vergrooten de liquiditeit van het bezit, waardoor de werkelijke waarde steeds aan de hand van de koersen kan worden vastgesteld en gerealiseerd. Bovendien kunnen de meeste courante E. behalve bij de particuliere banken ook bij de Ned. Bank worden beleend (prolongatie zie: Beleening). Bij incourante fondsen kan vraag of aanbod van enkele stukken soms belangrijke koerswijzigingen tengevolge hebben. Niet ter beurze genoteerde of sterk incourante E. worden door bepaalde bankinstellingen verhandeld.
Voor belegging van gelden van pensioenfondsen, spaarbanken enz. in E. worden extra voorwaarden aan soliditeit en liquiditeit gesteld (zie: Beleggingsraad).
De meeste E. bestaan uit een mantel (het eigenlijke stuk) met coupons of dividendbewijzen aan toonder, waarop de rente of het dividend wordt betaald. Bjj uitgifte van nieuwe aandeelen met voorkeursrecht voor de aandeelhouders kan een dividendbewijs tot claim, worden verklaard, welke evenals eventueel stockdividend (zie:• Naaml. Vennootschap) verhandelbaar is. Een aan het stuk bevestigde talon geeft recht op nieuwe couponbladen of dividendbewijzen, als de zich aan het stuk bevindende verbruikt zijn.
E. zijn in Ned. onderworpen aan een zegelrecht, berekend over het nominale kapitaal, met uitzondering van Ned. Staatsobligaties en obligaties van de Ned. koloniën. Aandeelen van Ned. Naaml. Vennootschappen zijn vrij van zegelrecht, doch onderworpen aan een registratierecht.
Wet: voor E.-zegel: Zegelwet, hoofdst. 8. Lit.: Van Oss’ Effeetenboek I Binnenl., II Buitenl., dat behalve alle gegevens betreffende de hier verhandelde E. ook prospectussen van nieuwe uitgiften in het laatste jaar bevat. Verschijnt jaarlijks; W. M. J. V. Lutterveld, Effecten, 1933.
