van effecten geschiedt ter beurze, in het algemeen door bemiddeling van de banken, dagelijks opvraagbaar en opzegbaar (on call, daggeld) of per maand (op prolongatie) met verlenging behoudens opzegging, tegen de op de vervaldag geldende koers. Vervroegde aflossing van prolongatie is mogelijk tegen betaling van tenminste 15 dagen rente.
De commissionair ontvangt voor de prolongatie-posten provisie voor elke maand.Beleening wordt per drie maanden gesloten, waarbij bij vervroegde aflossing ten minste 1 maand rente verschuldigd is. De Ned. Bank sluit beleening op effecten, goederen en muntmateriaal per maand zonder berekening van provisie.
B. in rekening courant is vooral voor wisselende bedragen gebruikelijk. Ook hiervoor wordt door de banken boven de rente provisie berekend.
Het onderpand moet in het algemeen een surplus hebben van 10 % voor leeningen on call, 20 % voor prolongatie en 20-100 % voor B. bij de Ned. Bank. Bij daling van de waarde van het onderpand is suppleeren binnen één dag noodzakelijk, bij gebreke waarvan daags na gerechtelijke insinuatie het onderpand bij executie (zie: Beurs) kan worden verkocht. De geldnemer blijft ook dan voor een eventueel tekort aansprakelijk, terwijl het onderpand in het algemeen strekt tot zekerheid voor alle verplichtingen van den geldnemer tegenover den geldgever. Herprolongatie en herbeleening van het onderpand is in het algemeen toegelaten en vormt wat de laatste betreft een extra risico voor den geldnemer. Bij faillissement van den geldgever kan het onderpand, indien aanwezig, tegen aflossing van de schuld inclusief rente worden teruggenomen indien het, door noteeren van de nummers, aanwijsbaar is.
B. op prolongatie heeft in Ned. een groote omvang aangenomen. Het belang van deze vorm van B. zoowel voor de geldnemers als voor de geldgevers (als liquide belegging) blijkt uit het feit dat begin Augustus 1914 het door de groote geldgevers op deze wijze verstrekte bedrag werd berekend op ongeveer ƒ 325 millioen, plus ongeveer ƒ 135 millioen door leden van de Vereeniging voor de Effectenhandel onderling afgesloten. De B. en voorschotten in rekening courant bij de Ned. Bank bedroegen in 1914/19 gemiddeld rond ƒ 105 millioen; in 1938 rond ƒ196 millioen. B. van goederen, die een belangrijke vorm is van handelscrediet, is vooral mogelijk door middel van de goederen vertegenwoordigende documenten: ceels, warrants en cognossementen, waardoor opslag door den geldgever onnoodig is.
Economisch heeft B. vooral beteekenis voor het voorzien in tijdelijke geldbehoefte, zoowel voor de handel als voor het financieren van speculaties. Ingeval van crises heeft gedwongen liquidatie in verband met B. in groote omvang, als gevolg van de dalende waarde van het onderpand vaak een vergroot aanbod van fondsen en goederen tengevolge, waardoor de storing in de diepte en in de breedte wordt verscherpt.
B. op kleine schaal van de meest uiteenloopende goederen, meestal door particulieren, vindt plaats bij de Bank van Leening ←. B. van polissen kan op bepaalde voorwaarden geschieden bij verzekeringsmaatschappijen. B. ter beurze geschieden in het algemeen volgens de beursvoorschriften en bepalingen van de Vereeniging voor de Effectenhandel.
Het pandrecht is geregeld bij het B.W. art. 1196-1206.
Lit.: W. M. J. van Lutterveld, Effecten. 1933.
