Terwijl de liberale economie in de vrije werking der economische en maatschappelijke krachten het doorzetten van een tendens naar harmonie zag (en in vele gevallen nog ziet) waarbinnen zich het A. verwerkelijkt als de som van de persoonlijke belangen der afzonderlijke subjecten, treedt de laatste tijd een meer positieve waardeering van het A. in de economie op de voorgrond.
Vooral in verband met maatregelen van- en streven naar orde ning van economische en maatschappelijke verhoudingen ontstaat de vraag betreffende positieve inschakeling van het A. vertegenwoordiging van de „gemeenschap” of in engere zin „verbruikers” naast het belang van de directe belanghebbenden. Voordien kwam dit reeds tot uitdrukking in de overheidsbedrijven of concessies (o.a. op het gebied van waterleiding, licht- en krachtbedrijven en verkeerswezen) waaraan naast of boven het commercieele belang het A. ten grondslag ligt. Voor een verdere inschakeling van het A. bij de ordening van verschillende belangen als bijv. het verbindend en onverbindend verklaren van collectieve overeenkomsten en ondernemersovereenkomsten, waarvoor A. nadrukkelijk als criterium is gesteld, zal dit, zoolang daarvoor nog geen „nieuwe organen” zijn ingesteld waarbinnen het een eigen vorm kan aannemen, meestal worden vertegenwoordigd door de overheid door zitting nemen in commissies door- of hooren van haar vertegenwoordigers naast die van ondernemers en arbeiders.
De vraag kan natuurlijk worden gesteld in hoeverre in een maatschappij met tegenstrijdige (klasse) belangen de overheid onder alle omstandigheden inderdaad het A. kan vertegenwoordigen; zelfs in hoeverre het A. daar een concreet te verwerkelijken begrip is. In de fascistische leuzen („Gemeinnutz geht vor Eigennutz”) is het A. in de economie, met handhaving van het privaatbezit en particulier initiatief, herhaaldelijk vooropgesteld. In de practijk is het hier meestal volkomen met het staatsbelang vereenzelvigd.
De vraag in hoeverre het A. in het socialisme door het opheffen van de klassentegenstellingen inderdaad automatisch als domineerend uitgangspunt voor de economie volledig tot zijn recht zal komen, is tot nu toe nog niet in de practijk kunnen worden beantwoord. Ook de ontwikkeling der U.S.S.R. is in dit opzicht van buitengewoon belang.
Lit.: Nieuwe Organen, Rapport uitgebracht door de commissie ingesteld door de S.D.A.P. 1931. Ook Fascisme, Socialisme.
