Economische encyclopedie

D.C. van der Poel (1940)

Gepubliceerd op 21-01-2020

Verkeerswezen

betekenis & definitie

Het V. omvat het transport van personen, goederen en berichten in de volle omvang. Staatsbemoeiing op dit gebied is in het algemeen, behalve uit strategische en algemeene veiligheidsoverwegingen, geboden door het monopolistisch karakter van vele verkeersdiensten in verband met hun technische (wegen, waterwegen, havenwerken, enz.) en economische (relatief groot vast kapitaal) eigenaardigheid eenerzijds, en hun domineerend maatschappelijk belang anderzijds, waardoor rentabiliteitsoverwegingen van het particuliere kapitaal niet mogen overwegen.

Coördinatie van het V. is noodzakelijk omdat slechts hierdoor het hoogste maatschappelijk rendement kan worden bereikt, waarbij trein, boot en bus aansluitend, volgens hun specifieke technische en economische mogelijkheden in het geheel kunnen worden ingevoegd, en compensatie van verliezen op maatschappelijk noodzakelijke verbindingen door winsten elders mogelijk is. Zonder coördinatie zullen de meest rendabele verbindingen door het particuliere kapitaal worden afgeroomd, terwijl voor de overheid de verliesposten overblijven.

Ook bij volledige coördinatie blijft een aan de maatschappelijke belangen aangepaste tariefpolitiek noodzakelijk. Slechts bij volledige coördinatie met domineerend maatschappelijk belang is het bovendien mogelijk te voorkomen dat technische verbeteringen die steeds volgens hun waarde voor het geheel moeten worden beoordeeld op grond van de daardoor veroorzaakte waardevermindering van het reeds geïnvesteerde kapitaal achterwege blijven of particuliere belangen bijv. waardevermeerdering van gronden door nieuwe verbindingen de doorslag geven.Als uitvloeisel van het streven naar coördinatie van het V. in Ned. is in 1934 een Verkeersfonds ingesteld dat alle inkomsten en uitgaven uit hoofde van het verkeer (met uitsluiting van post, telefoon en telegraaf) omvat en waarin o.a. ook de motorrijtuigenen rijwielbelasting, enz. zijn opgenomen.

Stat. int.: A. S.

Lit.: E. Sax, Die Verkehrsmittel in Staats und Volkswirtschaft, 2de 1918-22; K. Wiedenfeld, Verkehrswesen, G.d.S. V/m; V. Topping and S. J. Dempsey, Transportation, a survey of current methods of study and instruction and of research and experimentation, 1926.