Na de Rheinpfalz het grootste wijngebied van Duitsland. Rode en witte wijnen.
Dit gebied produceert soepele wijnen zonder duidelijk geprononceerd karakter, maar van een zo opvallend type dat ze van de Duitse crus het gemakkelijkst te herkennen zijn.
Misschien zijn juist hun eenvoud en zachtheid wel de reden dat ze in het buitenland altijd de grootste bekendheid hebben genoten. Het zijn geen bewaarwijnen, want ze worden op fles maar heel weinig beter en hebben de neiging na 8 of 10 jaar te verslappen. Afgezien van de minieme hoeveelheid bereid uit laat geoogste druiven zijn wijnen uit Rheinhessen ouder dan 10 jaar zelden de moeite waard.
Dit gebied is het vroegere groothertogdom Hessen waar de Hannoveraanse koningen van Engeland de huursoldaten recruteerden die in de Verenigde Staten vochten tegen de Insurgents. Het vormt tegenwoordig het grootste deel van het Land Hessen dat zijn naam geeft aan de wijnen uit dit gebied. Alle wijnen die in dit Land worden geproduceerd zijn Rheinhessenwijnen en geen enkele van elders afkomstige wijn heeft recht op deze appellation.
Het wijnbouwgebied Rheinhessen ligt aan de binnenzijde van een bocht in de Rijn bij Mainz. In het westen wordt de grens gevormd door de Nahe; in het zuiden wordt het gebied door een willekeurige demarcatielijn gescheiden van de Rheinpfalz, want er is geen waarneembaar onderscheid tussen deze 2 Länder, met name niet uit wijnbouwkundig oogpunt.
Maar als men op de Rijn vaart en van Rheinhessen de Rheinpfalz binnenkomt, constateert men een aanzienlijk verschil. De Rheinpfalz is romantischer, meer open, en de vakwerkhuizen met hun zichtbare balken hebben een gezellig ouderwetse bekoring. In het hart van Rheinhessen, in Nierstein en Oppenheim, liggen de sombere straten beklemd tussen rijen bakstenen huizen die in niets afwijken van die in steden als Pittsburgh in de Verenigde Staten of Newcastle in Groot-Brittannië. Men staat versteld als men bedenkt dat mensen die in dit soort plaatsen wonen en ze zelfs hebben gebouwd, zulke betoverende wijnen maken als die van Nierstein en Oppenheim.
‘Als je geen wijnboer bent hoor je hier niet thuis’, zo luidt het gezegde van Rheinhessen. Er wordt hier al 1000 jaar wijn gemaakt en de wijnbouw wordt beoefend in 154 van de 157 plaatsen. Het merendeel van de wijngoederen is van kleine omvang, behalve in de omgevihg van Nierstein, Oppenheim en Bingen (de beste sectoren); er zijn geen grote wijngoederen en 80% van de wijnboeren bezit elk niet meer dan 1 ha. Ze leven ten dele van de wijn, ten dele ook van andere agrarische activiteiten, hetgeen een van de grote voordelen is voor het gebied en de boeren in staat stelt ook in slechte jaren het hoofd boven water te houden. Met percelen van zo geringe afmeting kunnen de wijnboeren de kosten van modern materieel en moderne machines niet opbrengen, maar 3820 wijnboeren zijn aangesloten bij coöperaties. In Duitsland zowel als daarbuiten zijn het deze belangrijke organisaties geweest die een aanzienlijke bijdrage hebben geleverd tot het scheppen van grotere individuele wijngoederen, tot de uitbreiding van de beschikbare druiverassen en tot het succes van de Rheinhessenwijnen met hun doordringend parfum en aroma. Ver van de oevers van de Rijn - traditioneel welvarende sectoren - hebben de in het centrum gelegen delen aanzienlijke vooruitgang geboekt in omvang en kwaliteit.
Als men de Rijn stroomopwaarts volgt van Oppenheim tot Worms ziet men in iedere plaats, die van de volgende wordt gescheiden door op licht glooiende hoogten geplante, uitgestrekte wijngaarden, het nieuwe en keurige gebouwtje van de coöperatie.
De 2 belangrijkste sectoren liggen aan de beide uiteinden van de kromming in de Rijn: Bingen in het westen, Oppenheim en Nierstein in het zuiden. Het merendeel van de beste crus bevindt zich in wat men het front van de Rijn noemt: een 3 tot 5 km brede, bijna tot de rivier doorlopende strook. Verder van de rivier af ligt de sector Alzey waarvan deze plaats het centrum is. Alzey produceert goede, zuiver smakende gewone wijnen die vrijwel nooit worden geëxporteerd. De ongeveer 22 500 ha wijnland van het bestimmu Anbaugebiet Rheinhessen producent van kwaliteitswijnen - is verdeeld in 3 sub-regio’s of Bereiche: Bingen, Nierstein en Wonnegau, alle 3 van nagenoeg gelijke grootte. Het Bereich Bingen ligt in het noordwesten van het gebied en omvat de gemeenten Bingen (tegenover Rüdesheim in de Rheingau gelegen), Ingelheim, Gau-Algesheim, Sprendlingen, Pfaffen-Schwabenheim, Wörrstadt, Gau-Bickelheim en Wollstein.
Het Bereich Nierstein in het noordoosten volgt de Rijn van Mainz tot Mettenheim en omvat Nackenheim, Nierstein en Oppenheim. Het Bereich Wonnegau beslaat het zuiden van Rheinhessen en omvat de plaatsen Worms, Osthofen, Pfedderheim, Dalsheim en Alzey. De gemiddelde jaarlijkse produktie is zeer groot: 2,5 miljoen hl waarvan 92% witte en 8% rode wijn; het merendeel van de rode wijn wordt geproduceerd in de omgeving van Ingelheim. Bodem, druiveras, weer en mens maken samen de kwaliteit van de wijn. Het klimaat van Hessen is zacht, droog, tamelijk zonnig en betrekkelijk vrij van de vorstperioden in lente en herfst die het schrikbeeld zijn voor de wijnboeren in de andere gebieden, vooral die van de Moezel. Daar staat tegenover dat de wijnen uit Rheinhessen het karakter missen dat ze van een onbestendiger klimaat zouden moeten krijgen, want hoe harder een wijnplant moet zwoegen om in leven te blijven, des te beter is de wijn. Kort gezegd, hun kwaliteit is de weerspiegeling van het zachte klimaat.
De Sylvaner levert 23% van de wijn en ook dat draagt bij tot de rijke zachtheid die hij heeft en die tot uitdrukking komt in een afgerondheid waarvoor de Duitsers een woord gebruiken dat het best kan worden vertaald met ‘volmondigheid’. Ze hebben echter nooit de stalen stevigheid (nog een uit Rheinhessen stammende uitdrukking), noch de voornaamheid van de beste Duitse wijnen. De Riesling geeft maar 6% van de wijnen in dit gebied en die hebben wèl staal en ras, maar men verbouwt deze weinig produktieve soort alleen op de hoogten die op het zuiden liggen. Ten slotte wordt er steeds meer Müller-Thurgau en Gewürztraminer verbouwd, een ras dat ooit zeer in zwang was, later werd losgelaten en dat men nu hier en daar in de omgeving van Bingen en stroomafwaarts van Oppenheim opnieuw aanplant. Burgunder, Portugieser en SaintLaurent zijn de rassen voor rode wijn. De Ingelheim wordt alleen bereid uit de 2 eerstgenoemde.
De bodem in Rheinhessen bestaat uit kalk, mergel en kwarts, de kalk als bovenlaag en de kwarts als ondergrond. Hij varieert aanzienlijk van de ene wijngaard tot de andere. Langs de Rijn, in de omgeving van Bingen, treft men dezelfde leisteen aan als in de Moezel. Tussen Nackenheim en Nierstein en zelfs nog wat verder is nog een vreemdsoortige rode kalksteen overgebleven van de afzetting door gletsjers in de ijstijd. De waterdoorlatende kwaliteit van de grond vormt de verklaring voor het feit dat de wijnen van Nierstein, Nackenheim en Schwabsburg minder te lijden hebben van vochtige jaren.
Voornaamste wijngaarden van Rheinhessen
Hieronder volgt de lijst van de interessantste crus van Rheinhessen. Hierin komen vrijwel alle wijnen voor die men aantreft in Engeland en de Verenigde Staten. De Rheinhessenwijnen vermelden op hun etiket de naam van de plaats (Gemarkung) en van de cru (Lage), bijvoorbeeld: de wijn van het wijngoed Daubhaus, in de plaats Oppenheim, heet Oppenheimer Daubhaus. De plaatsnaam krijgt het suffix er en de wijnen van Oppenheim heten dus Oppenheimer, maar Bingen vormt een uitzondering. De wijnen van deze plaats heten niet Bingener, maar Binger.
De naar Grosslagen samengestelde wijnen voeren de naam van het Bereich en die van de Grosslage (groep wijngoederen) die 85% van de wijn leveren. De resterende 15% moeten uit de plaatsen van hetzelfde Bereich afkomstig zijn.
Voor een volledig overzicht van de afzonderlijke wijngoederen (Eirvsellagen), gerangschikt naar plaatsen (Weinbauort), groepen wijngoederen (Grosslage) en subregio’s (Bereiche): → AANHANGSEL B.
De namen van de eigenaren, verscheidene honderden in getal, kunnen hier niet worden opgesomd. Niettemin vermelden we voor de beste wijnen de naam van de producent of het wijngoed zoals die op het etiket voorkomt, voorafgegaan door Wachstum, Weingut of andere soortgelijke uitdrukkingen. We hebben ons best gedaan om de namen van de beste wijnbouwers te geven, maar onze lijst is niet volledig.
De naam van het druiveras geeft een indruk van het type wijn. Van de witte druiven is de Sylvaner soepel, heeft de Riesling meer karakter, de Müller-Thurgau is een kruising van deze 2 en de Gewürztraminer is kruidig. Van de rode druiven geeft de Burgunder een aromatische wijn.
Alsheim
Een 1500 m van de Rijn, tussen Worms en Oppenheim gelegen lage heuvelrij. Kwantitatief de grootste producent van het district Worms, behoort Alsheim tot de eerste 4 wijnen van Rheinhessen. Een grote hoeveelheid Riesling.
Oppervlakte: 372 ha; 342 voor witte en 30 voor rode wijn.
Rassen: Riesling, Sylvaner, Müller-Thurgau, Gewürztraminer, Portugieser en Saint-Laurent.
Wijngaarden: Fischerpfad, Goldberg, Römerberg, Sonnenberg en Frühmesse.
Bechtheim (Worms) II
Wijnen van hooggelegen land op 3 km afstand van het vlakke en niet met wijngaarden beplante land dat uitloopt op de Rijn.
Oppervlakte: 342 ha; 300 voor witte en zo’n 20 voor rode wijn.
Rassen: Riesling, Sylvaner en Portugieser.
Wijngoederen: Dr. Blum’sches Weingut, Ferdinand Köhler, Wijngoed Wilhelm Schöneck.
Bingen
De stad Bingen, gelegen op de linkeroever van de Rijn tegenover Rüdesheim in de Rheingau op het punt waar de Nahe in de Rijn uitmondt, beslaat een hoogte die sinds de Romeinse tijd al om zijn wijngaarden beroemd was. BingenKempten, een voorstad van Bingen, en Bingen-Rüdesheim, iets verder gelegen waar de ronde heuvels de oever van de Nahe vormen, vormen met Bingen één sector en hun wijnen kunnen als Bingerwijnen worden beschouwd.
De verbinding tussen Bingen en Rüdesheim wordt onderhouden door een pont, die regelmatig heen en weer vaart. Bingen, een dicht bebouwde stad met een wirwar van straten en een gevarieerde bodem draagt met recht de namen Wijnstad en Rijnstad.
Bingen heeft epidemieën, de Dertigjarige Oorlog en andere rampen overleefd. Aan het eind van de vorige eeuw waren er 130 cafés en 120 wijnhandelaren die de 6000 inwoners te drinken gaven. Sindsdien is de bevolking verdrievoudigd, maar men maakt er nog evenveel plezier. Het is vroeger eens gebeurd dat een bisschop van Mainz tijdens een toespraak tot de leden van de clerus terloops om een potlood vroeg. Allen staken ze de hand in hun toog en kwamen met een kurketrekker voor den dag. Sedertdien heet dit voorwerp ‘Bingener potlood’.
Hoewel tussen Bingen en de Rheingau alleen de Rijn ligt, produceert Bingen duidelijke Rheinhessenwijnen die de pittigheid hebben welke de leisteenbodem hun meedeelt. De van de oevers van de Rijn afkomstige wijnen hebben soms een rooksmaak die men toeschrijft aan het drukke spoorwegverkeer en de riviervaart. Aangezien de energietoevoer echter wordt geleverd door elektriciteit of dieselolie kan deze smaak alleen aan de bodem worden toegeschreven.
Oppervlakte: 424 ha; 364 voor witte en 60 ha voor rode wijn.
Rassen: Riesling, Sylvaner en MüllerThurgau.
Wijngaarden: Rosengarten, Schwatzerchen, Schlossberg, Bubenstück, Kapellenberg, Kirchberg, Osterberg, Pfarrgarten, Schlemenstück en Scharlachberg. Wijngoederen: Villa Sachsen en Jung en Junghof.
Bodenheim (district Mainz)
In de middeleeuwen eigendom van een klooster. Kruidige wijnen met veel body en bouquet, die echter niet de hoge toppen bereiken van de Nierstein en Oppenheim welke uit een enkele kilometers noordelijker gelegen gebied stammen. Oppervlakte-. 287 ha; 200 voor witte en 87 voor rode wijn.
Rassen: Riesling, Sylvaner, Müller-Thurgau en Portugieser.
Wijngaarden: Ebersberg, Burgweg, Hoch, Leidhecke, Silberberg, Westrum, Heiterbrünnchen, Kapelle, Kreuzberg, Mönchspfad en Reichritterstift. Wijngoederen: Peter Kerz III, Oberstleutnant Liebrecht’sche Weingutsverwaltung en Anton Riffel.
Dalheim
Nogal sterke en zeer zuivere wijnen. Oppervlakte: 97 ha; 95 voor witte en 2 voor rode wijn.
Rassen: Sylvaner en Portugieser. Wijngaarden: Altdörr, Kranzberg en Steinberg.
Dalsheim (-Florsheim)
De phylloxera maakt het noodzakelijk Amerikaanse stammen te planten, hetgeen in 20 jaar tijd 1,5 miljoen frank zal gaan kosten. De Sylvaner is altijd het meest verbouwde ras geweest, maar de sedert ongeveer 20 jaar geïntroduceerde Müller-Thurgau doet het goed in de leemachtige grond. De wijnen zijn duidelijk beter geworden en een groot aantal daarvan is bereid uit hybriden. Oppervlakte: 194 ha; 186 voor witte en 8 voor rode wijn.
Rassen: Riesling, Sylvaner, Gewürztraminer, Müller-Thurgau, Spätburgunder, Portugieser en Saint-Laurent. Wijngaarden: Steig, Bürgel, Fravenberg, Hubacker en Sauloch.
Wijngoederen: Doctor Becker, H. Müller en Schales.
Dexheim
Al sinds de middeleeuwen beschouwd als de gelijke van Oppenheim, Schwabsburg en het aan Dexheim grenzende Nierstein. Tegenwoordig bereikt deze wijn echter niet het niveau van die uit de naburige plaatsen.
Oppervlakte: 73 ha witte wijndruiven, vrijwel geen rode.
Ras: Sylvaner.
Wijngaard: Doktor.
Wijngoederen: Adolf Dahlem, August Dahlem en Sander.
Dienheim
Aan de zuidkant grenzend aan Oppenheim. De langs de Rijnoever geplante wijngaarden leveren eersteklas wijnen. Oppervlakte: 357 ha voor witte wijn. Ras: Sylvaner.
Wijngaarden: Falkenberg, Silius-Brunnen Tafelstein, Herrenberg, Höhlchen, Kreuz, Herrengarten, Paterhof en Schloss.
Dromersheim
Een beschut gelegen vallei. Een van de oudste wijnbouwdorpen van Rheinhessen dat vroeger ook Kloster Fulda omvatte.
Oppervlakte: 200 ha; 150 voor witte en 50 voor rode wijn.
Rassen: Sylvaner, Müller-Thurgau en Portugieser.
Wijngaarden: Honigberg, Kapellenberg, Mainzweg en Klosterweg.
Friesenheim
Oppervlakte: 33 ha witte wijndruiven. Rassen: Müller-Thurgau en ook Sylvaner.
Wijngaarden: Altdörr, Bergspfad en Knopf.
Gau-Algesheim
Gelegen aan het front van de Rijn tussen Bingen en Ingelheim, tegenover de Rheingau. In het tweede weekeinde van oktober vindt hier een beroemd festival van nieuwe wijn plaats op het historische marktplein. In de middeleeuwen was het een grote jaarlijkse wijnbeurs. Oppervlakte: 152 ha; 101 voor witte en 51 voor rode wijn.
Rassen: Sylvaner, Riesling, Burgunder en Portugieser.
Wijngaarden: Rothenberg, Goldberg, Johannisberg, Steinen en Sankt Laurenzikapelle.
Wijngoed: Averanius’sche Gutsverwaltung.
Gau-Bischofheim
Op het zuiden gelegen hoogten, stroomafwaarts van Nierstein.
Oppervlakte: 60 ha witte wijndruiven. Ras: Sylvaner.
Wijngaarden: Glockenberg, Herrnberg, Pfaffenweg en Kellersberg.
Wijngoederen: Oberst Schultz en H. Werner.
Guntersblum
Een in de regel fruitige wijn. Aan de oever van de Rijn. Qua hoeveelheid op de derde plaats in Rheinhessen. Zeer versnipperd wijnland met zacht glooiende helling. Aaneengesloten wijnvelden over 1500 m aan beide zijden van de weg.
Oppervlakte: 356 ha voor witte, vrijwel niets voor rode wijn.
Rassen: Sylvaner, Riesling, Müller-Thurgau en Gewürztraminer.
Wijngaarden: Authenthal, Bornpfad, Eiserne Hand, Hasenweg, Himmelthal, Sternberg, Sankt Julianenbrunnen, Kreuzkapelle, Steig-Terrassen, Sonnenberg en Sonnenhang.
Wijngoederen: Emil Schätzei, Schlossgut en Schmitt.
Hahnheim
Op naar het zuiden georiënteerde hoogten gelegen wijngaarden in het centrum van het gebied.
Oppervlakte: 97 ha; 92 voor witte en 5 voor rode wijn.
Rassen: Sylvaner, Riesling, Müller-Thurgau, Burgunder, Portugieser en SaintLaurent.
Wijngaarden: Knopf en Moosberg. Wijngoed: Walter Heinz.
Harxheim
Steile hellingen, aansluitend op de sector Nierstein. De wijnen bereiken echter niet de grote hoogte van de aan de Rijnoever gelegen heuvels in Nierstein. Oppervlakte: 80 ha; 75 voor witte en 5 voor rode wijn.
Rassen: Sylvaner, Müller-Thurgau en Portugieser.
Wijngaarden: Schlossberg, Lieth en Börchen.
Wijngoederen: August Böll en Peter Lotz.
Ingelheim
In deze plaats wordt de witte wijn in de schaduw gesteld door de rode, in tegenstelling tot wat overal in Duitsland en in het bijzonder in Rheinhessen het geval is. De witte zijn goede tafelwijnen, maar zonder bijzondere kwaliteiten. De uit Frühburgunder en Spatburgunder bereide rode wijnen hebben werkelijk klasse. Volgens sommige experts zijn de beste wijngaarden uit Ingelheim ook de beste producenten van rode wijn van geheel Duitsland en waarschijnlijk de enige die een plaats verdienen onder de grootste wijnen ter wereld. Nieder-Ingelheim, Ober-Ingelheim, Frei-Weinheim en zo’n 6 naburige plaatsen met een zelfde soort namen en verder nog allerlei andere onderverdelingen van de sector voeren dezelfde appellation als gevolg van de faam van Ingelheim. Ze zijn alle afkomstig uit een bepaald punt van het golvende terrein dat deze de Rijn beheersende middeleeuwse stad omgeeft.
Oppervlakte: 348 ha; 214 voor witte en 134 voor rode wijn.
Rassen: Frühburgunder, Spatburgunder, Portugieser, Sylvaner, Riesling en Müller-Thurgau.
Wijngaarden: Hom, Pares en Rheinhöhle onder vele andere.
Wijngoed: J. Neuss (rode wijn).
Ludwigshöhe
Wanneer men dit vóór Oppenheim gelegen dorpje bereikt, wordt de helling lager om plaats te maken voor een uitgestrekte vlakte. De wijn van Ludwigshöhe heeft goeddeels het etiket Liebfraumilch.
Oppervlakte: 57 ha voor witte wijn. Rassen: Sylvaner en Riesling. Wijngaarden: Honigsberg en Teufelskopf.
Wijngoederen: Weingut Brüder Dr. Becker, Johann Graf.
Mettenheim
De wijn wordt verbouwd langs de rand van een vlakte in een brede bocht van de Rijn, even ten zuiden van het uitstekende gebied dat zich uitstrekt van Bodenheim tot Guntersblum. Goede middenklasse wijnen, maar geen enkele topklasse wijn.
Oppervlakte: 120 ha; 108 voor witte en 12 voor rode wijn.
Ras: Sylvaner.
Wijngaarden: Michelsberg, Schlossberg en ook Goldberg.
Wijngoed: Gerhard Koch.
Nackenheim
Van de rode, uit klei en leisteen bestaande bodem van deze plaats, gelegen vlak bovenstrooms van Nierstein, komen eersteklas witte wijnen. Vroeger werden de wijnen van Nackenheim gebruikt voor versnijding, maar men heeft eindelijk hun grote kwaliteit weten te onderkennen. In sommige jaren is het rendement een van de laagste van Rheinhessen, hetgeen altijd een aanwijzing vormt voor kwaliteit. Beheerst door een kerk in barokstijl ligt het dorp vrijwel loodrecht boven de Rijn op het hoogste punt van een heuvel, bedekt met wijngaarden die een gemakkelijk bestaan hebben door de matigende invloed van de rivier op het klimaat. De grootste fabriek van geheel Europa voor de fabricage van capsules voor wijnflessen bevindt zich in Nackenheim. Oppervlakte: 69 ha; 64 voor witte en 5 voor rode wijn.
Rassen: Riesling, Sylvaner en MüllerThurgau.
Wijngaarden: Engelsberg, Rothenberg (uitzonderlijk goed) en Schmitts-Kapelle. Wijngoederen: Gunderloch-Lange en Gunderloch-Usinger.
Nierstein (Mainz)
Nierstein produceert de beste wijnen van Rheinhessen. In deze plaats is iedereen eigenaar van sinds honderden jaren beroemde wijngaarden. Van de 550 percelen zijn er 2 dozijn die de zachte, elegante en volle wijn produceren die over de hele wereld de naam Niersteiner draagt. Men moet erop letten dat het etiket de naam Riesling vermeldt, want de beste worden uit deze druif bereid. De Nackenheimer hebben een heerlijk bouquet.
De naam Nierstein is afgeleid van die van een mineraalwaterbron die door de Romeinen Neri werd genoemd en een steen die eertijds de grens aangaf tussen het grondgebied van de Franken en dat van andere Germaanse stammen. De stad heette aanvankelijk Neri am Stein, hetgeen later tot Nierstein werd. Als men over de weg Mainz uitrijdt met de Rijn aan de linkerhand, ontwaart men een vrij steile terreinverhefïing, de Weinberg, die geheel met wijngaarden is bedekt. Met grote letters beschilderde borden vermelden de namen van de sectoren zoals Hipping, Kranzberg enz. Nierstein is de grootste Gemarkung van het gebied van de Rijn en zeker van Rheinhessen.
Oppervlakte: 760 ha voor witte wijn. Rassen: Riesling en Sylvaner. In deze sector treft men her en der verspreid wijngaarden aan van het eertijds in Frankrijk wijdverbreide en nu verdwenen ras Orléans. Het werd in de middeleeuwen ingevoerd vanuit Orléans, dat destijds een belangrijk Frans wijnbouwgebied was. Deze overplanting wordt toegeschreven aan Karei de Grote.
Wijngaarden: de beste zijn; Glock, Heiligenbaum, Kranzberg, Ölberg, Orbel, Hipping, Pettenthal, Bildstock, Holle en Paterberg. Dan volgen Bergkirche, Schloss Schwabsburg, Zehnmorgen, Pfaffenkappe, Brudersberg, Goldene Luft, Brückchen, Kirchplatte, Klostergarten, Rosenberg en verder Schloss Hohenrechen.
Wijngoederen: Emil Förster, Frh. Von Heyl zu Herrnsheim, Gustav Gessen, Weingut Louis Guntrum, Georg Harth, Fritz Hasselbach, Weingut Friedrich Kehl, Franz Karl Schmitt (Weduwe van), Georg Schmitt’sches Weingut, Georg Albrecht Schneider, Reinhold Senfter en Weingut Heinrich Schlamp jr.
Ockenheim
Deze kan heel goed zijn in zeer zonnige jaren die het mogelijk maken een flinke hoeveelheid Spätlese te maken op de naar het zuiden georiënteerde wijngaarden. Er wordt hier steeds meer MüllerThurgau gebruikt, omdat het publiek de aromatische wijn die hij geeft steeds beter weet te waarderen.
Oppervlakte-, 194 ha; 129 voor witte en 65 voor rode wijn.
Rassen: Sylvaner, Riesling, Müller-Thurgau en Portugieser.
Wijngaarden: Hockenmühle, Klosterweg, Kreuz, Laberstall, St.-Jakobsberg en Schönhölle.
Wijngoed: Wilhelm Merz.
Oppenheim (Mainz)
In het algemeen is de Oppenheimer voller en zachter dan de Niersteiner, terwijl de laatste meer elegantie heeft. In een warm en droog jaar zal de Oppenheimer de Niersteiner waarschijnlijk overtreffen, terwijl in vochtige en koude jaren de laatste beter zal zijn. De bodem van Oppenheim houdt het water vast, terwijl de hoge grond van Nierstein met zijn grotere hellingshoek het laat wegvloeien. In de Sint-Catharinekerk met zijn sobere en kale interieur ziet men enkele grafzerken daterend uit de 15de en 16de eeuw, versierd met wijnranken en andere wijnbouwsymbolen.
Oppervlakte: 287 ha voor witte wijn. Rassen: Sylvaner, Riesling en MüllerThurgau.
Wijngaarden: Daubhaus, Herrengarten, Paterhof, Herrenberg, Kreuz, Sackträger, Schlossberg, Zuckerberg, Schloss, Schützenhütte en Gutleuthaus. Wijngoederen: Friedrick Baumann, Adam Becker, Franz Josef Gallois, Louis Guntrum, J.A. Harth en Co, Emst Jungkenn, Karl Koch (Erben), Franz Josef Senfter, Carl Sittmann, Weingut der Stadt Oppenheim en Dr. L. Winter.
Osthofen
Oppervlakte: 247 ha; 234 voor witte en 13 voor rode wijn.
Rassen: Müller-Thurgau, Riesling en Sylvaner.
Wijngaarden: Goldberg, Kirchberg, Hasenbiss, Klosterberg, Rheinberg, Neuberg, Leckzapfen en Liebenberg.
Schwabsburg
Met zijn vensterloze toren en zijn voor Frederik Barbarossa gebouwde kasteel is Schwabsburg een mooi door wijngaarden omgeven dorp in een klein dal, ongeveer 1500 m van Nierstein. De wijngaarden liggen op het zuiden en zuidwesten. Ze profiteren van dezelfde roodachtige bodem van klei en leisteen als sommige van de doorgaans belangwekkender wijngaarden aan de oever van de Rijn. De wijngoederen van Schwabsburg maken thans deel uit van het Weinbauort Nierstein.
Seizen
Oppervlakte: 90 ha witte wijndruiven. Ras: Sylvaner.
Wijngaarden: Osterberg, Gottesgarten en Rheinpforte.
Wijngoed: Weingut Schätzei (Erben). Uelversheim
Een in de regel Sterke wijn met veel body. Bijna alle wijngaarden worden verbouwd aan de zuidzijde van de Rijn. Oppervlakte: 95 ha witte wijndruiven. Rassen: Sylvaner, Riesling en MüllerThurgau.
Wijngaard: Schloss Aulenberg, Tafelstein.
Westhofen
Oppervlakte: 364 ha; ca. 328 voor witte en 36 voor rode wijn.
Rassen: Sylvaner, Riesling, Müller-Thurgau, Gewürztraminer, Portugieser en Saint-Laurent.
Wijngaarden: Brunnenhäuschen, Kirchspiel, Benn, Aulerde, Morstein, Rotenstein en Steingrube.
Worms
Hier en daar ontwaart men midden in de stad, tussen de gebouwen of de door de oorlog opgehoopte mines, een klein lapje wijngaard. Een daarvan, behorend tot het wijngoed Valckenberg, ligt in de schaduw van de kathedraal waar Luther in 1521 wegens ketterij werd veroordeeld. In wijnbouwkundig opzicht is Worms verder van geen belang, afgezien van de Liebfrauenstift en de Liebfraumilch.
Liebfraumilch en Liebfrauenstift
Op 29 april 1910 - een rampzalige dag in de geschiedenis van de Duitse wijn besliste de Kamer van Koophandel van Worms dat de benaming Liebfraumilch voortaan mocht worden gebruikt voor ongeacht welke wijn van goede kwaliteit die in Rheinhessen was gemaakt. De Liebfraumilch heeft nu recht op de naam Qualitätswein, en kan als zodanig uitsluitend worden gemaakt binnen het gebied van oorsprong, in casu Rheinhessen, Rheingau, Rheinpfalz of Nahe.
De naam Liebfraumilch had tussen de 16de en de 18de eeuw, voordat de herkomstbenaming in zwang kwam, geleidelijk een wereldfaam verworven. De produktie van het oorspronkelijke wijngoed dat rond de Liebfrauenkirche lag, zal vermoedelijk nooit meer dan 2000 kistjes hebben bedragen, zelfs in het gunstigste jaar, dus zou ze de vraag niet hebben kunnen dekken zodat de naam op andere wijnen is overgegaan. Het merendeel van de percelen, die worden bewerkt achter een hoge muur welke de kerk aan alle kanten omringt, is eigendom van het Wijngoed Valckenberg en dat van J. Langenberg, maar kleine lapjes wijngaard behoren toe aan W. Eberhard, W. Mahler en E. Rieth.
