Kernbegrip bij decentrale computersystemen omdat hier gezocht moet worden naar overeenstemming over de data of de staat (state) van wat in de blockchain of een ander gedistribueerd systeem staat zonder dat hier mensen aan te pas komen.
Consensus binnen een groep wordt bereikt door te besluiten dat de grootste groep gelijk heeft, zoals bij het kiezen van een film: als drie van de vijf kiezen voor film A, dan gaat de hele groep kijken naar film A.
Bij blockchainnetwerken betekent het: meer dan 51 procent van de nodes in het netwerk is het eens over de specifieke staat van het netwerk. Bij blockchainnetwerken worden economische stimuleringsmaatregelen gebruikt om consensus te bereiken.
Bij de bitcoinblockchain heet het consensusmechanisme proof-of-work, waarbij gebruik gemaakt wordt van een natuurkundig proces dat in de fysieke wereld iets kost, namelijk energie. Deze energie wordt gebruikt door de inzet van rekenkracht van computers of miners.
Het bekendste alternatieve consensusmechanisme voor blockchains en cryptovaluta is proof-of-stake. Er zijn ook ideeën rond proof-of-burn waarbij coins of tokens van het netwerk worden vernietigd door de miners, of proof-of-space, waarbij een stukje harddiskruimte wordt opgegeven voor de cryptovaluta in kwestie.13
