Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Matthias Biro Devay

betekenis & definitie

was de grondlegger van de Gereformeerde kerk in Hongarije. Hij werd geboren in het begin der 16e eeuw te Deva in Zevenbergen, studeerde eerst onder leiding van den reformatorisch-gezinden Grynaeus en daarna in Krakau.

Hij werd monnik en later een ijverig Catholiek priester. In 1529 reisde hij naar Wittenberg en werd daar een huisvriend van Luther.

Daar leerde hij de beteekenis der Reformatie kennen. Na zijn terugkeer in zijn vaderland 1531 predikte hij geheel in reformatorischen geest.

Hij schreef een verhandeling over De slaap der heiligen om de dwaasheid van de heiligen-vereering aan te toonen en maakte 52 stellingen openbaar, om zijn tegenstanders uit te dagen en de reformatorische beginselen te verbreiden. Tweemaal werd hij gevangen gezet in Weenen en in Budapest (1531 en 1532—34).

Gedurende zijn eerste gevangenschap schreef hij zijn beroemde verantwoording aan den bisschop Faber. Nadat hij vrijgelaten was, stelde hij zich onder de bescherming van graaf Radasdy in Sarvar, maar hij bleef daar niet lang.

Voor de tweede maal ging hij naar Duitschland en in Basel gaf hij uit zijn verhandeling over De toestand na den den dood, en ook zijn Artikelen over de Christelijke leer. Na zijn terugkeer in zijn vaderland richtte hij een drukkerij op in Ujfziget.

Daar schreef hij, om het werk der Reformatie onder de jeugd te bevorderen een Hongaarsche spraakkunst Orthografia hongarica, waarin hij o.a. opnam gebeden voor kinderen en den kleinen Catechismus van Luther in de Hongaarsche taal.

Toen de Turken in Hongarije vielen, werd zijn drukkerij en ook de door hem gestichte school verwoest.

Devay vluchtte. Zoo kwam hij voor de derde maal in Duitschland, en, na een kort oponthoud in Wittenberg, begaf hij zich naar Zwitserland, waar hij voor de Zwitsersche Reformatie gewonnen werd en bijzonder zich aangetrokken gevoelde tot de avondmaalsleer van Calvijn.

De beginselen van de Zwitsersche Reformatie heeft hij toen, na zijn terugkeer in Hongarije, onder zijn landgenooten verbreid. Luther was daarover niet zeer gesticht.

Hij betreurde het, dat zijn vroegere vriend en tafelgenoot van zijn leer der sacramenten zich afgekeerd had. Luther schreef daarover zelf in 1544 een brief aan de geestelijken te Eperies.

Devay schreef in Debreczen zijn Handboek der religie in de Hongaarsche taal. Hij behandelde in dat boek de tien geboden, de geloofsartikelen, het onze Vader en de sacramenten.

Hij stierf in 1547. Zeer terecht is hij de grondlegger der Gereformeerde kerken in Hongarije genoemd.

In Ujfziget had Johannes Sylvester, de H.ongaarsche bijbelvertaler, met hem gearbeid en medegeholpen om de Reformatie de zege te doen behalen.

< >