Bijbels Lexicon

Karina van Dalen-Oskam & Marijke Mooijaart (2017)

Gepubliceerd op 11-05-2017

Paternoster

betekenis & definitie

Paternoster, het bekende gebed van de christenen; (zie ook Onzevader); rozenkrans.

In Matteüs 6:9 zegt Jezus zijn discipelen, ‘Bid daarom als volgt: Onze Vader in de hemel, laat uw naam geheiligd worden [...]’ (NBV). De twee eerste woorden van het bekende gebed luiden in het Latijn Pater noster. Als naam voor het gebed was Paternoster al bekend in de Middeleeuwen en bleef het in rooms-katholieke kringen in gebruik. In protestantse kringen ging men over op de naam Onzevader. In de rooms-katholieke kerk is paternoster ook de naam van de rozenkrans, het bidsnoer, zo genoemd omdat het Paternoster daarbij werd gebeden. Samenstellingen met Paternoster als eerste lid verwijzen naar de rozenkrans, in verband met het uiterlijk, zoals in de naam van bepaalde planten, een soort vistuig, en wsch. ook de paternosterlift, een lift waarbij verschillende kooien worden voortbewogen langs een kabel zonder eind (net als het bidsnoer...)., en gaan daarom niet rechtstreeks op de bijbel terug.

Bijbelcitaat: Rijmbijbel (1271), v. 22700-1. Pater noster maecti mede. Sinen ionghers dar ter stede. (Toen maakte Hij daar voor zijn discipelen het Paternoster.)

Gebruiksvoorbeeld: Nathalie is de vrouw die de haar voorgekauwde waarden blijft opdreunen als een paternoster. (De Nieuwe Gazet, 12-2-1973)

Gebruiksvoorbeeld: Ik [...] haal tot mijn verbazing binnen tien minuten een stevige snoek uit het water. Dat is nog eens wat anders dan de scholletjes die in Terschelling wel eens aan mijn paternoster blijven hangen. (NRC, 9-2-1999, p. 24)