Compensatie is schadeloosstelling voor een onterechte veroordeling of voor onwettige straf of executie. Verscheidene verdragen kennen bepalingen betreffende compensatie.
Voor civielrechtelijke zaken kan ook worden geprobeerd compensatie via een rechtszaak af te dwingen. Zo is in de VS, na het vaststellen van de aansprakelijkheid, door rechters de betaling van schadevergoeding opgelegd aan daders (van politieke moord en marteling) uit onder meer Paraguay, de Filipijnen, Guatemala en Bosnisch Servië. Het VN-verdrag (BuPo) spreekt van een 'afdwingbaar recht op schadeloosstelling' voor slachtoffers van onwettige arrestatie of detentie. In het VN-verdrag over marteling is opgenomen dat het slachtoffer of de nabestaanden recht op compensatie hebben. Compensatie van honderdduizenden dollars per geval is ook afgedwongen door beschikkingen van de Inter-Amerikaanse Commissie (Amerikaans Verdrag) inzake gevallen van verdwijning en onwettige gevangenschap in Argentinië, Uruguay en Honduras. In o.m. Chili (1991) werd door de overheid compensatie toegekend aan de nabestaanden van vermoorde of verdwenen gevangenen. In Nederland kregen de overlevenden van de Schipholbrand compensatie. De VN noemt compensatie als een van de middelen van herstel, naast restitutie (teruggave van bezittingen), eerherstel, andere vormen van reparatie (bijvoorbeeld nieuwe wetten) en speciale voorzieningen (bijvoorbeeld gratis hoger onderwijs of vrijstelling van dienstplicht voor nabestaanden). Voor de VN schreef de Nederlander Theo van Boven een belangrijke studie over compensatie.
Amnesty zet zich voor compensatie en andere vormen van herstel voor slachtoffers van ernstige schendingen van mensenrechten en hun nabestaanden. Het internationaal recht en de VN hebben het recht op schadeloosstelling vastgelegd.
