Gevangenneming van personen door, of met instemming van de overheid zonder een officiële erkenning van de detentie. Vaak wordt de term tussen aanhalingstekens geschreven, omdat een 'verdwijning' niet zomaar een vermissing is, maar een doelbewuste daad van een overheid. Verdwijningen worden vaak gevolgd door buitengerechtelijke executie.
Onder deze naam werd een vorm van vervolging bekend die zich vanaf midden jaren zestig manifesteerde in Guatemala en vanaf de jaren zeventig verbreidde in veel landen van Latijns Amerika, maar ook in onder meer de Filippijnen, Sri Lanka, Oeganda en Guinee.
Verdwijningen zijn onder andere een schending van het internationaal recht op habeas corpus. In Argentinië zijn volgens een officiële onderzoekscommissie ten tijde van de militaire junta (1976-1983) ten minste 9.000 mensen verdwenen. De commissie openbaarde een uitgebreid stelsel van geheime martelcentra en van methoden om zich van de gevangenen te ontdoen, zoals door hen vanuit een vliegtuig in de zee te gooien.
Verdwijningen hebben een verschrikkelijk psychisch effect op familieleden, die jarenlang in onzekerheid verkeren of de betrokkenen nog leven. In de jaren tachtig leek het totaal aantal verdwijningen in de wereld te verminderen, hoewel ze in 2000 nog in dertig landen werden geconstateerd en sindsdien in meerdere landen zijn gemeld. In Europa werden vanaf begin jaren negentig vele duizenden 'verdwijningen' gemeld in Bosnië, Kosovo en Tsjetsjenië. Er verdwenen veel mensen in gebieden waar veiligheidsdiensten optraden tegen gewapend verzet, als in Turkije, Sri Lanka, Peru en Colombia.
Een VN-verklaring uit 1992 schrijft, in navolging van het verdrag tegen marteling, voor dat ieder die voor verdwijningen verantwoordelijk is wordt uitgewezen of voor een nationale rechter wordt gebracht, volgens het principe van universele jurisdictie. Het stelt ook voor dat een, zoveel mogelijk openbaar, register van gedetineerden wordt bijgehouden.
