Amnesty International is in 1961 opgericht door de Engelse advocaat Peter Benenson. Zijn artikel 'De vergeten gevangenen' werd wereldwijd gepubliceerd. De grondbeginselen waren volstrekte onpartijdigheid en onafhankelijkheid. Om de onafhankelijkheid te waarborgen mochten leden alleen actie voeren tegen mensenrechtenschendingen die niet in hun eigen land waren gepleegd.
De wereld telt ruim 190 landen. Volgens Amnesty International (AI) worden de mensenrechten in driekwart van die landen geschonden. Volgens Amnesty's Jaarboek vinden in zo'n 50 landen buitengerechtelijke executies plaats. Marteling en mishandeling door veiligheidstroepen, politie en andere autoriteiten maken in zo'n 130 landen slachtoffers. In een kleine 30 landen ‘verdwenen’ mensen en in meer dan 40 landen zitten gewetensgevangenen vast. De doodstraf wordt in 50 landen uitgesproken en in zo'n 25 landen daadwerkelijk ten uitvoer gebracht.
AI vraagt dat gewetensgevangenen onmiddellijk worden vrijgelaten en dat marteling en executie onmiddellijk worden gestopt. AI bestrijdt de discriminatie die grote groepen een menswaardig leven ontzegt – zoals vrouwen, homo's of minderheden. AI bestrijdt het geweld tegen vrouwen, inclusief het 'huiselijk' geweld waartegen de overheid niets onderneemt. De actiemiddelen van AI zijn onder meer: adoptie van gewetensgevangenen; actie op landen en thema's (bijv. tegen de doodstraf); lobby bij regeringen en internationale organisaties.
AI heeft afdelingen in zo'n zestig landen en meer dan 2,8 miljoen leden en donateurs. Er zijn Amnesty-groepen in scholen, universiteiten, kerken, ziekenhuizen en bedrijven, en speciale groepen van artsen, advocaten, leraren, militairen en politieagenten. AI heeft één centrum voor onderzoek: het Internationaal Secretariaat in Londen. De organisatie wordt geleid door een internationaal bestuur, gekozen door de nationale afvaardigingen. Ook elke nationale afdeling is een vereniging, met een bestuur gekozen door de ledenvergadering. De Nederlandse afdeling telde begin 2011 300.000 leden. AI kreeg onder andere in 1977 de Nobelprijs voor de vrede.
